Het CBS heeft berekend dat in 2020 bijna een derde minder kilometers afgelegd is. Dit is mede toe te schrijven aan de coronamaatregelen, zoals de lockdown. Gemeenten willen deze trend doorzetten in een blijvende duurzame mobiliteitstransitie.
De VNG steunt daarmee de oproep van de G4 en provincies om afspraken te maken met werkgevers en onderwijs over hoe de druk op zowel de snelwegen als in het openbaar vervoer tijdens de spits kan worden gereduceerd.
We pakten het afgelopen jaar minder vaak de auto en het OV, gingen meer lopen en pakten vaker de fiets. Daarmee komen de klimaatdoelstellingen voor mobiliteit een stap dichterbij, en het levert een bijdrage aan een gezondere levensstijl. De G4 en een aantal provincies schrijven in een brief aan verschillende ministeries dat het nu de tijd is om spijkers met koppen te slaan en gezamenlijk te werken aan het mijden en spreiden en verduurzamen van mobiliteit. Door de goede ervaringen uit deze coronacrisis te behouden, voorkomen we straks overvolle treinen en kilometerslange files op de weg. Dit zorgt voor een betere bereikbaarheid, voor forensen, studenten en andere reizigers.
De toenemende drukte in het OV en op de weg is al langer een maatschappelijk vraagstuk. Nu is het moment om een keuze te maken welke kant we opgaan. Gemeenten pleiten ervoor om de focus te verplaatsen van het investeren in verdere uitbreiding van het asfalt (zoals het kabinet onlangs voorstelde), naar meer duurzame mobiliteit. Bijvoorbeeld meer (veilige) fietsinfrastructuur, vaker lopen en meer gebruik van OV, en het beter en slimmer gebruiken van bestaande infrastructuur.
Bij de omslag naar duurzame mobiliteit is het nodig om de regio’s als vertrekpunt te nemen, zodat aandacht is voor de verschillen tussen stedelijke regio’s en het platteland. Gemeenten zijn in de regio al in gesprek met werkgevers en scholen, zodat medewerkers en scholieren anders en niet tegelijkertijd reizen. Ook werken ze in regionaal verband aan mobiliteitsbeleid. De gemeenten maken nu stappen met groepen van werkgevers en onderwijsinstellingen. Om het positieve effect van het afgelopen jaar vast te houden en alle werkgevers te bereiken, hebben gemeenten hulp van het rijk nodig. Het rijk kan ondersteunen door bijvoorbeeld zelfs afspraken met werkgevers en onderwijsinstellingen te maken of door te zorgen voor fiscale regelgeving om het thuiswerken te stimuleren.
Daarnaast laten de spelregels rond het MIRT (Meerjarenprogramma, Infrastructuur, Ruimte en Transport) en de subsidieregels van het Mobiliteitsfonds op dit moment vaak geen integrale benadering toe. Als bijvoorbeeld een fietsoplossing bijdraagt aan het verbeteren van bereikbaarheid maar minder dan € 112 miljoen kost, geeft het rijk geen subsidie. Ook de introductie van ‘betalen naar gebruik’ kan erbij helpen om vervoersbewegingen met de auto te verminderen en files in de spits tegen te gaan. Daarom pleiten de gemeenten naast het wegnemen van drempels rond de MIRT-spelregels en de subsidieregels van het mobiliteitsfonds voor de introductie van betalen naar gebruik. De opbrengsten hiervan kunnen dan gebruikt worden om mobiliteit verder te verduurzamen.
