De nieuwe EU-wet voor een klimaatneutrale industrie is officieel van kracht. De EU gaat belangrijke technologieën voor een groene industrie, zoals zonne-energie, kernenergie en warmtepompen, zoveel mogelijk zelf produceren. De wet heeft een grote impact op regels voor vergunnen en aanbesteden.
De EU moet tegen 2030 minstens 40% van de strategische technologieën voor een klimaatneutrale industrie terug in handen krijgen en de CO2-opslagcapaciteit met minstens 50 miljoen ton doen stijgen. Dat is de kern van de nieuwe EU-wet voor een klimaatneutrale industrie, die van kracht is. De wet stimuleert een groene Europese industrie en versterkt de Europese concurrentiepositie in de wereld. De Europese lidstaten hebben in de Raad van de EU officieel ingestemd met de wet, nadat het Europees Parlement en de Raad in februari 2024 al een voorlopig akkoord bereikten.
De wet omvat een lijst met strategische, klimaatneutrale technologieën. Projecten die van deze technologieën gebruik maken om de industrie te vergroenen, worden sneller en makkelijker goedgekeurd en komen eerder in aanmerking voor financiering. Het betreft negentien strategische technologieën, waaronder zonne-energie; kernenergie; windenergie; batterijen en opslag; warmtepompen en geothermische energie; en elektrolysers en brandstofcellen. In 2030 moet de productiecapaciteit van deze technologieën met minstens 40% zijn vergroot.
Lidstaten kunnen kiezen tussen verschillende energiebronnen om hun industrie te vergroenen, afhankelijk van de energiemix van de individuele landen. Lidstaten zijn dus niet verplicht om projecten als strategisch te erkennen, ook al zetten ze in op een technologie uit de lijst.
De nieuwe wet bevat regels om de vergunningsverleningsprocedures en de aanbestedingsregels voor de opzet, verlenging, wijziging en uitvoering van strategische projecten te versoepelen en te vereenvoudigen. Aanvragen voor projecten met strategische technologieën worden sneller afgehandeld. Voor decentrale overheden, die vergunningen uitgeven en overheidsopdrachten aanbesteden, is dit van belang. De termijn om een vergunning te krijgen voor projecten die minder dan 1 gigawatt opleveren, wordt twaalf maanden. Voor grotere projecten, wordt dit achttien maanden.
In de wet is een verplichte milieuduurzaamheidsbijdrage opgenomen voor aanbestedingsprocedures. Een veerkrachtbijdrage is verplicht op het moment dat de afhankelijkheid van derde landen op een bepaalde strategische technologie meer dan 50% is.
Verder introduceert de wet industrievalleien. Dat zijn gebieden met meerdere bedrijven die zich bezighouden met een klimaatneutrale technologie. Deze clusters moeten de EU aantrekkelijker maken als vestigingsplaats voor productieactiviteiten en de industrialisering van regio’s bevorderen.
De wet klimaatneutrale industrie is onderdeel van het Green Deal Industrial Plan (GDIP), gepresenteerd op 1 februari 2023. Dit nieuwe Green Deal-plan voor de industrie dient enerzijds om de duurzame transitie te versnellen en wordt anderzijds gezien als reactie op de omvangrijke Amerikaanse en Chinese plannen om de eigen industrie en de productie van groene technologieën op te schalen.
