Waarom je als ondernemer vooral niet mee moet doen met Black Friday

Iedere dag word ik geconfronteerd met de schade die wij als consumenten toebrengen aan de wereld, en in mijn geval aan de wereld van de wol. Als je je verdiept in wol, schapen, spinnen en verven, dan kom je misstanden tegen die je niet bij elkaar had kunnen fantaseren. Naast het steunen van bedrijven die dit anders en eerlijk aanpakken en deze wol bereikbaar maken voor klanten, bleef er niets anders over dan het zelf ontwikkelen van Nederlandse wol en zorgen dat de weg van de wol zo lokaal en transparant mogelijk is.

Dat is niet eenvoudig omdat de gemiddelde breier of breister in Nederland gewend is aan zachte acrylmixen en al verschrikt begint te kijken bij de term ‘echte wol’. Wij gaan dan nog een stapje verder en produceren en verkopen echte ‘kriebelwol’. Nadat we succesvol de Zweedse wol in Nederland op de kaart hadden gezet, durfden we de uitdaging aan om onze Nederlandse ‘Schaapjeswol’ te ontwikkelen.

Het is een langzaam proces, dat veel lange adem vraagt. Als je bedenkt dat het een jaar duurt voor de vacht van een schaap geschoren kan worden, je soms een jaar of langer in de wachtrij moet bij een spinnerij, je pas kan beginnen met het ontwerpen van patronen en het schrijven van een boek als je de wol gesponnen binnenkrijgt en dat het ontwikkelen van een boek ook minstens een jaar duurt. Dan zal het niemand verbazen dat je over een flinke doses geduld moet beschikken om iets ‘met wol’ van de grond te krijgen.

En denk vervolgens eens aan al die mensen die proberen een eerlijke boterham te verdienen in dit traject: de boer of herder, schaapscheerder, wasserij, kaarderij, spinnerij, ververij, ontwerper van patronen, soms een groothandel en uiteindelijk de winkel waar de wol klaarligt voor de consument. En ieder afzonderlijk moet daarbij duurzaam, eerlijk en milieuvriendelijk te werk gaan zodat de wol een zo klein mogelijke footprint achterlaat op onze aarde. Als ontwerper en schrijver voel ik dan ook een grote verantwoordelijkheid om dingen te bedenken die, eenmaal gebreid, mensen de rest van hun leven willen koesteren.

Tja, als je het hele jaar met dit soort dingen bezig bent dan huilt je hart bij de gedachte aan Black Friday. Hoe kan het productieproces, van welk artikel dan ook, nu eerlijk zijn als het hoofddoel is om het zo goedkoop mogelijk aan de man te brengen? Als je als klant een koopje aan een product hebt, dan draait er iemand anders in de keten van het product voor op.

Als je vervolgens de tv-reclame van Amazon ziet, waarin een gulle tante allemaal cadeautjes met 50% korting koopt voor haar familie, dan komen er twee gedachtes in mij op. Óf de rest van het jaar heeft zij zich door Amazon laten bedotten omdat die haar het dubbele van de echte prijs heeft laten betalen. Óf Amazon heeft zijn toeleveranciers zo onder druk gezet dat ze hun producten veel te goedkoop aan de koopjesreus hebben verkocht, en meestal betaalt de eerste in de productieketen de hoogste prijs.

Black Friday brengt nog een ander droevig misverstand in de wereld. Deze gulle tante van de Amazon-reclame verwart liefde met materialistisch consumentisme. Ze denkt namelijk dat ze haar familie met liefde overlaadt als ze hen al deze goedkope cadeautjes geeft. Misschien denkt ze stiekem ook wel dat ze daarvoor in de plaats liefde zal ontvangen van haar familie. Ik hoop dat iemand haar snel uit de droom helpt. Materie en liefde zijn twee aparte sporen die elkaar nooit kruisen. Beide bestaan, maar zijn niet uitwisselbaar.

Je kunt je wel met liefde ergens voor inzetten. Als je als consument probeert de dingen te kopen die met respect voor mens, dier en milieu geproduceerd zijn, dan voeg je als het ware een beetje liefde aan de dingen toe. Dan ben je er vaker zuinig op, hecht je eraan, repareer je het misschien en wissel je het niet zomaar in voor iets nieuws. Misschien voeg je zo een beetje liefde toe aan het cadeau dat je iemand geeft en maak je de wereld in ieder geval een stukje eerlijker. Op deze manier kijken wij ook naar de wol in onze winkel en proberen we onze klanten te helpen. Zodat ze niet alleen iets zullen kopen, maar er daadwerkelijk iets van kunnen maken dat ze zullen koesteren of wat een geliefd cadeau voor iemand zal worden.

Het idee van Black Friday lijkt in dat licht bezien een heel rare gedachte uit een voorbije tijd waarin we huizen bouwden met enkel glas en kieren omdat we zoveel aardgas hadden, waarin we op en neer vlogen naar Parijs om te winkelen, waarin we dieselauto’s reden zonder roetfilter, waarin we bij iedere aankoop een plastic tasje kregen en waarin we dachten dat de aarde een hoorn van overvloed was die nooit leeg zou raken. Gelukkig zijn er veel mensen die dit allemaal niet meer denken en lijkt het allemaal iets uit een ouderwets verleden. Het is inmiddels heel normaal om de kieren in je huis te dichten, dubbel glas in je ramen te hebben en de trein naar Parijs te pakken. We zijn eigenlijk best op de goede weg.

Zo zien we steeds meer mensen in de winkel die een trui ‘voor het leven’ willen breien, die vragen naar ‘eerlijke’ wol en die komen omdat ze ons vertrouwen aangezien wij precies weten waar de wol vandaan komt. Het leuke is, dat niemand van onze klanten naar Black Friday vraagt en dat we het eigenlijk best druk hebben.

Wie weet is Black Friday binnenkort iets uit het verleden, waar niemand naar terugverlangt.