Het consortium Advanced Nano-electrochemistry Institute Of the Netherlands (ANION) krijgt een Zwaartekracht-subsidie van 23,6 miljoen euro voor onderzoek naar elektrochemische processen die van belang zijn voor de energietransitie. Daarnaast zijn er nog drie gehonoreerde consortia met een Leidse deelname.
In totaal krijgen zeven consortia met topwetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten in totaal 160,5 miljoen euro. De Universiteit Leiden is betrokken bij drie projecten, en is bij één daarvan de hoofdaanvrager.
In het kader van het programma Zwaartekracht kunnen deze consortia de komende tien jaar baanbrekend onderzoek doen. Minister Dijkgraaf (OCW) stelt deze financiering ter beschikking voor onderzoekers uit één of meerdere vakgebied(en) die in consortia samenwerken. Daarmee wordt vernieuwing, excellentie en internationale positionering van het Nederlandse onderzoek bevorderd. De NWO heeft het selectieproces voor Zwaartekracht uitgevoerd.
Een grootschalige energietransitie vereist efficiënte elektrochemische processen voor het genereren, omzetten en opslaan van energie. De huidige elektrochemische processen kennen grote beperkingen en zijn hiervoor niet toereikend. Om deze systemen fundamenteel te kunnen verbeteren, is er nu onvoldoende kennis van de processen die in elektrochemische systemen op de allerkleinste schaal plaatsvinden. In dit multidisciplinaire onderzoeksprogramma leggen scheikundigen en natuurkundigen in de komende tien jaar de basis voor nieuwe efficiënte elektrochemische technologieën. Die kunnen leiden tot een drastische reductie van de koolstofvoetafdruk van de mensheid. Het consortium staat onder leiding van hoogleraar Marc Koper (LIC). Daarnaast zijn Semonti Bhattacharyya (LION), Katharina Doblhoff-Dier (LIC), Irene Groot (LIC), Ludo Juurlink (LLInC), Jörg Meyer (LIC), Sense Jan van der Molen (LION), Rik Mom (LIC), Michel Orrit (LION), Jan van Ruitenbeek (LION) en Grégory Schneider (LIC) bij het onderzoek betrokken.
Het iCNS heeft de ambitie te ontdekken welke moleculaire veranderingen in het brein ten grondslag liggen aan psychiatrische symptomen, zoals depressie, angst en psychose. Neurobiologen, chemici, psychiaters en datawetenschappers werken nauw samen aan humaan hersenweefsel. Jonge wetenschappers worden opgeleid in het combineren van chemie, kunstmatige intelligentie en neurobiologie. Hun onderzoek zal leiden tot een ‘hersenatlas’ van psychiatrische symptomen, en tot geheel nieuwe benaderingen om de diagnose en behandelingen van psychiatrische ziektebeelden te verbeteren. Bij het consortium zijn tien Leidse onderzoekers betrokken. Hoogleraar Mario van der Stelt (LIC) vervult een leidende rol in het consortium. Naast hem zijn ook Kim Bonger (LIC), Elise Dusseldorp (Psychologie), Stephan Hacker (LIC), Anthe Janssen (LIC), Sander van Kasteren (LIC), Alexander Kros (LIC), Ahmed Mahfouz (LUMC), Monique Mulder (LUMC), Martijn Verdoes (LUMC) en Gerard van Westen (LACDR) betrokken bij het onderzoek.
Gezondheid is niet vanzelfsprekend, de cellen in ons lichaam worden vaak bedreigd door fouten in onze eigen eiwitten. Om schade door zulke schadelijke eiwitten te voorkomen worden ze normaal gesproken door het kwaliteitscontrole-systeem van de cel gerepareerd of verwijderd. Als de kwaliteitscontrole faalt resulteert dat bijvoorbeeld in ziekten als alzheimer, parkinson, taaislijmziekte en hemofilie. Dit project streeft ernaar het kwaliteitscontroleproces van de cel zo goed te begrijpen dat die kennis kan worden gebruikt om ziekten te genezen en voorkomen. Vanuit Leiden is Alfred Vertegaal (LUMC) een van de consortiumleiders. Daarnaast nemen ook Monique Mulder (LUMC) en Anne Wentink (LIC) deel aan het consortium.
De open samenleving wordt bedreigd door crises, zoals pandemieën, terroristische aanslagen, overstromingen en aardbevingen. Deze dreigingen vragen om aanpassingsvermogen van samenlevingen en overheden. Adapt! onderzoekt welke culturele, sociaal-maatschappelijke en beleidsmatige capaciteiten nodig zijn om dergelijke crises het hoofd te bieden. Adapt! brengt wetenschappers, burgers en beleidsmakers samen om instrumenten en strategieën te ontwikkelen waarmee samenlevingen door heftige crises kunnen navigeren. Vanuit Leiden zijn Arjen Boin (Politieke Wetenschappen), Paul Nieuwenburg (Politieke Wetenschappen) en Daan Scheepers (Psychologie) betrokken bij dit onderzoek.
Demissionair minister Robbert Dijkgraaf zegt over het belang van Zwaartekracht-subsidies voor Nederland: ‘Met investeringen als deze zorgen we dat we in Nederland bij de wetenschappelijke wereldtop blijven. Dat levert niet alleen belangrijke nieuwe inzichten op, maar verstevigt ook de kracht van onze economie. En het brengt innovaties met zich mee waar we allemaal van profiteren. Ik ben er trots op dat we in ons eigen land zulk wetenschappelijk talent hebben. Dat is niet vanzelfsprekend. Echt iets om te koesteren.’
