Biodiversiteit en de natuur zijn het fundament van onze economie. Toch staan er wereldwijd 1 miljoen soorten op het punt van uitsterven en worden natuurgebieden en ecosystemen ernstig verstoord. Hoe gaan we dit tegen?

Biodiversiteitscrisis

Biodiversiteit wordt veelal beschreven als de “verscheidenheid aan leven, in allerlei vormen, op aarde”. Het omvat het aantal soorten, hun genetische variatie en de interactie van deze levensvormen binnen complexe ecosystemen. We bevinden ons echter in een biodiversiteitscrisis, voornamelijk door klimaatverandering, vervuiling en invasieve uitheemse soorten. Dit is grote reden tot zorg, aangezien biodiversiteit en klimaatverandering onlosmakelijk verbonden zijn; denk maar de broeikasgassen die vrijkomen wanneer bossen worden gekapt en wereldzeeën opwarmen. Bovendien fungeert natuur als een barrière tegen de consequenties van extreme weersomstandigheden, zoals zware regenbuien, natuurbranden en overstromingen.

Wet natuurbescherming

Er zijn echter nog tal van andere redenen waarom biodiversiteit van groot belang is, zoals het bieden van voedselzekerheid, het zorgen voor schone lucht en water, het leveren van natuurlijke hulpbronnen en grondstoffen, het voorkomen van ziektes en plagen en het bepalen van onze kwaliteit van leven. Naast het feit dat gezonde ecosystemen dus beter bestand zijn tegen klimaatverandering, voorzien ze in levenskritische diensten. Om de Nederlandse natuurgebieden en planten- en diersoorten te beschermen is op 1 januari 2017 is de nieuwe Wet natuurbescherming in werking getreden. Deze wet vervangt 3 wetten die jarenlang het gezicht bepaalden van de natuurwetgeving in Nederland: de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en Faunawet en de Boswet. In de nieuwe wet staan de Europese regels centraal en gaan natuur en economie hand in hand.

Stikstofaanpak Nederland

Dit balans tussen natuur en economie is hard nodig, want we zien nu al dat de toename van extreem weer de tolerantiedrempels van planten en dieren overschrijdt, met massale sterfte van boom- en koraalsoorten als gevolg. Deze extreme weersomstandigheden zorgen daarmee voor een kettingreactie die steeds lastiger onder controle te houden is. Met de huidige biodiversiteitscrisis wordt het dus steeds moeilijker voor planten en dieren om deze schadelijke klimaateffecten op te vangen. Reden genoeg voor wetenschappers om aan de bel te trekken: een andere aanpak is drastisch nodig om de stikstofuitstoot terug te dringen. De huidige stikstofaanpak is structureel, maar om andere kabinetsopgaven te kunnen realiseren (bv. woningbouw, energietransitie, verduurzaming landbouw) moet het sneller en groter.

Ook onze minister voor Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal, ziet de noodzaak in om de natuur te herstellen door middel van een ambitieuzere stikstofaanpak. Met Nederlands bezit van ruim 160 van de Europese Natura 2000-gebieden moet er veel gebeuren om deze stikstofgevoelige gebieden veilig te stellen. Zo heeft het kabinet als doel om in 2030 50% minder stikstof uit te stoten en driekwart van onze Natura 2000-gebieden op een gezond niveau te krijgen. Ga voor meer informatie over stikstof naar ons specifieke stikstofdossier.

Langetermijnplan vanuit de EU

Ook het Europees Parlement zit niet stil rondom de biodiversiteitskwestie. Zo riep het Parlement in januari 2020 op om de belangrijkste oorzaken van het verlies aan biodiversiteit aan te pakken en wettelijk bindende doelstellingen vast te stellen. Om deze reden heeft de Europese Commissie in mei 2020 de nieuwe biodiversiteitsstrategie 2030 gepresenteerd. Dit plan om de biodiversiteit te redden heet ‘30 x 30’ en houdt in dat in 2030 minstens 30 procent van de aarde beschermd moet zijn. De 30 x 30-doelstelling moet in augustus 2022 op de wereldtop van het VN-biodiversiteitsverdrag in Kunming, China, worden opgenomen in een ‘akkoord van Parijs’ voor de natuur. Deze conferentie brengt de partijen samen van het VN-Biodiversiteitsverdrag van 1993 om te beslissen over de strategie na 2020 en komt met ambitieuze doelen voor de bescherming van de natuur tot 2030 (het Global Biodiversity Framework 2020-30). Dit fungeert als tussenstap naar 2050, wanneer de Europese Unie volgens de Green Deal klimaatneutraal moet zijn.

In dit dossier vindt u nieuws en achtergrond met betrekking tot de ontwikkelingen en discussie rondom biodiversiteit, evenals beleidsstukken, publicaties, video’s, vraag & antwoord en tools over dit onderwerp.