In de wereld van vandaag is de strijd tegen klimaatverandering een centraal thema geworden. Enkele van de instrumenten die steeds meer aandacht krijgen, zijn emissierechten en het bijbehorende emissiehandelssysteem. Deze concepten vormen een cruciaal onderdeel van de wereldwijde inspanningen om broeikasgasemissies te verminderen en een duurzamere toekomst te bevorderen.

Definitie en doel van emissierechten

Emissierechten zijn vergunningen die bedrijven toelaten een specifieke hoeveelheid broeikasgassen uit te stoten. Dit systeem fungeert als een mechanisme om de totale uitstoot te reguleren en bedrijven aan te moedigen hun ecologische voetafdruk te verminderen. Het doel is niet alleen het verminderen van emissies op bedrijfsniveau, maar ook het bijdragen aan bredere mondiale inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan.

Het concept van emissierechten berust op het idee van een vastgestelde ’emissielimiet’. Bedrijven ontvangen een bepaald aantal rechten dat overeenkomt met hun toegestane uitstoot. Als een bedrijf in staat is om onder deze limiet te blijven, kan het ongebruikte rechten verkopen aan andere bedrijven die mogelijk meer uitstoot nodig hebben. Deze basisprincipes vormen de ruggengraat van emissiehandel.

Emission Trade System (ETS)

Emissiehandel is het proces waarbij bedrijven emissierechten kunnen verhandelen. Dit systeem biedt flexibiliteit en prikkels voor bedrijven om op de meest kosteneffectieve manier emissies te verminderen. De kerngedachte hierachter is dat bedrijven die hun uitstoot efficiënter kunnen verminderen, beloond worden, terwijl anderen de kans krijgen om emissierechten te kopen en zo hun uitstoot te compenseren.

Het opzetten van een emissiehandelssysteem vereist een zorgvuldige balans tussen het vaststellen van realistische emissiedoelen en het stimuleren van economische groei. Het systeem heeft echter bewezen succesvol te zijn in het verminderen van emissies in sectoren die anders moeilijk te reguleren zouden zijn, zoals de industrie en de energiesector.

Het grootste voordeel van een emissiehandelssysteem is de flexibiliteit die het biedt. Het stelt bedrijven in staat om zelf te bepalen hoe ze hun emissies verminderen, wat innovatie bevordert en leidt tot kosteneffectieve oplossingen voor het verminderen van de ecologische voetafdruk.

Het ETS geldt voor grote industrie en energiebedrijven. Daarnaast maakt het ETS-2 zijn opwachting: een emissiehandelssysteem voor de CO2-emissies van de gebouwde omgeving, transport en overige sectoren. De verplichtingen voor het monitoren van de uitstoot en het betalen van een CO2-prijs komen te liggen bij de brandstofleveranciers van deze sectoren.

CO2-prijs: sturend element in het ETS

Een centraal onderdeel van het emissiehandelssysteem is de CO2-prijs. Emissiehandel draait om de verhandeling van emissierechten, waarbij elk recht gelijk staat aan het recht om één ton CO2 uit te stoten. De CO2-prijs, bepaald door vraag en aanbod, fungeert als een marktinstrument om klimaatverandering tegen te gaan. Bedrijven worden geconfronteerd met de keuze: betalen voor emissierechten om CO2 uit te stoten of investeren in schonere productiemethoden. Deze prikkel wordt versterkt door het jaarlijkse dalende aantal beschikbare emissierechten, waardoor bedrijven jaar na jaar minder CO2 mogen uitstoten. De stijging van de CO2-prijs, van ongeveer 5 euro per ton in 2017 naar meer dan 90 euro in het eerste kwartaal van 2022, weerspiegelt de groeiende waarde van emissierechten en benadrukt de rol van dit marktinstrument bij het realiseren van internationale klimaatdoelstellingen. Het succes van emissiehandel, zoals in het Europese systeem (EU ETS), wordt geïllustreerd door een indrukwekkende afname van 44% in de totale CO2-uitstoot sinds de introductie in 2005, waarmee het belang van een actieve CO2-prijs in duurzame emissiereductie wordt benadrukt. Lees hier meer over het prijskaartje aan de CO2-uistoot en -import.

Milieueffect en internationale samenwerking

Terwijl emissierechten en emissiehandel op bedrijfsniveau beginnen, reikt hun impact veel verder. Het verminderen van broeikasgasemissies heeft directe voordelen voor het milieu en draagt bij aan wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde te beperken.

Emissiehandel gaat ook over internationale samenwerking. Klimaatverandering kent geen grenzen, en daarom is het essentieel dat landen en bedrijven wereldwijd samenwerken om de uitstoot te verminderen. Emissiehandel biedt een raamwerk waarbinnen verschillende landen hun krachten kunnen bundelen om gezamenlijke klimaatdoelen te bereiken.

Door emissierechten te verhandelen op internationale markten, ontstaat er een gedeelde verantwoordelijkheid voor het verminderen van emissies. Landen die in staat zijn om efficiënter met hun emissies om te gaan, kunnen overtollige rechten verkopen aan landen die meer moeite hebben met het verminderen van hun uitstoot. Deze dynamiek bevordert een mondiale benadering van klimaatverandering, waarbij iedereen een rol speelt bij het verminderen van de impact op onze planeet.

Het gebruik van emissierechten en emissiehandel zijn cruciale stappen in de richting van een duurzame toekomst. Deze instrumenten stellen bedrijven in staat verantwoordelijkheid te nemen voor hun uitstoot, stimuleren innovatie en bevorderen internationale samenwerking. Terwijl de wereld zich inzet om klimaatverandering aan te pakken, kunnen emissierechten en emissiehandel als krachtige middelen fungeren om onze planeet te beschermen voor toekomstige generatie.