De VNG ontvangt de laatste tijd regelmatig vragen van gemeenten over de toepassing van de baatbelasting, een bestaand gemeentelijk belastinginstrument, voor de verduurzaming van woningen. Het is wettelijk echter niet toegestaan om de baatbelasting hiervoor te gebruiken.
Gemeenten die dit toch doen, worden naar verwachting geconfronteerd met een negatieve uitspraak van de belastingrechter. Dat betekent voor alle gemeenten dat zij dan geen aanslagen baatbelasting meer kunnen opleggen. Gemeenten blijven dan zitten met een kostenpost ter hoogte van het bedrag van de investeringen dat nog niet via de baatbelasting is afgelost.
Door de hoge energieprijzen zijn steeds meer woningeigenaren aan de slag gegaan met verduurzaming van hun woning. Voor de financiering verhogen zij hun hypotheek, sluiten ze een lening af bij het Warmtefonds of zetten ze eigen middelen in. In aanvulling daarop heeft het rijk in het Klimaatakkoord toegezegd om de mogelijkheid te onderzoeken van gebouwgebonden financiering (GGF).
Het principe hiervan is dat bij verkoop van de woning de financiering overgaat naar de nieuwe eigenaar. Gebouwgebonden financiering is van belang voor woningeigenaren die afzien van verduurzaming omdat zij niet weten hoe lang zij nog in hun woning blijven wonen. De VNG ziet dit daarom als een belangrijke aanvulling op de al beschikbare instrumenten.
Een van de onderzochte mogelijkheden is om de baatbelasting te gaan inzetten voor GGF. In 2019 heeft de minister aangegeven dat het op dit moment wettelijk niet is toegestaan(1) om de baatbelasting toe te passen voor GGF. In een onderzoek van ESBL en EY uit 2022 wordt deze conclusie nog eens bevestigd(2).
In de huidige situatie raden wij gemeenten aan inwoners te ondersteunen bij het gebruik van de bestaande mogelijkheden voor financiering: ophoging hypotheek of een lening bij het Warmtefonds. Voor lage inkomens heeft het Warmtefonds een 0% lening beschikbaar. Ook zijn er verschillende subsidies beschikbaar zoals de ISDE en binnenkort een subsidie gericht op het isoleren van woningen met slechte labels(3).
1 https://www.openkamer.org/kamervraag/2020Z04336/
2 https://www.eur.nl/en/esl/media/2022-02-de-gemeentelijke-verduurzamingsregeling-getoetst-def
3 https://vng.nl/nieuws/spuk-lokale-aanpak-isolatie-vanaf-1-maart-aan-te-vragen
