De Nederlands asfaltsector kan 30% tot 60% aan emissies verminderen door de inzet van biobased asfalt waarin het fossiele bitumen is vervangen door lignine en andere componenten uit plantaardige reststromen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Wageningen Food & Biobased Research. De potentiële besparing is enorm, want in Nederland alleen wordt jaarlijks 10 miljoen ton asfalt geproduceerd, waar 300.000 ton bitumen in zit.
In traditioneel asfalt wordt bitumen gebruikt als bindmiddel. Het plakt de steentjes in het asfaltmengsel aan elkaar en geeft stevigheid. Bitumen is echter ook een aardolieproduct dat steeds schaarser wordt. Ook de kwaliteit van bitumen neemt af. De wegenbouwsector zoekt dus naar een alternatief, zoals lignine. Dit biobased bindmiddel komt veelvuldig voor in planten en is beschikbaar als reststroom van o.a. de papier- en bio-ethanolproductie.
Een belangrijk voordeel van lignine is dat het in staat is om voor langere tijd koolstof vast te leggen. Hierdoor belandt minder CO2 in de atmosfeer. Uit nieuwe berekeningen blijkt dat biobased asfalt waarin 50% van het fossiele bitumen is vervangen door lignine bijdraagt aan het vermijden van 85 tot 170 kiloton (kt) CO2 equivalent per jaar in 2050, uitgaande van 550 kt CO2 eq per jaar die de huidige asfaltsector in Nederland uitstoot(1). Met 100% vervanging van bitumen worden de besparingen naar verwachting verdubbeld. Dat leidt tot ongeveer 30-60% vermindering van de totale CO2-emissie voor de huidige Nederlandse asfaltsector. Trekken we deze getallen door naar de Europese markt, met 11 miljoen ton bitumengebruik in asfalt per jaar, dan kan een CO2-emissiereductie worden behaald van maximaal 12.000 kt CO2/eq per jaar. Op wereldschaal (90 miljoen ton bitumen per jaar) kan zelfs een besparing tot 102.000 kt CO2 eq per jaar worden bereikt.
Hiermee levert deze ontwikkeling een significante bijdrage aan het bereiken van de Europese en wereldwijde klimaatdoelstellingen. De Europese Unie heeft de ambitie om CO2-emissies met 55% te verminderen in 2030, ten opzichte van 1990.
Wageningen Food & Biobased Research werkt al zo'n 10 jaar aan de ontwikkeling van biobased asfalt met lignine, o.a. met partners in het ketenbrede CHAPLIN consortium. De hele asfaltwaardeketen is hierbij betrokken, van grondstofleveranciers via kennisinstellingen en overheden tot wegenbouwers en wegbeheerders. Op diverse plaatsen in Nederland zijn inmiddels meer dan 30 wegen met proefvlakken aangelegd om het lignine-houdend asfalt te testen. Hierbij is tot nu toe maximaal de helft van het bitumen vervangen door lignine. De aanleg van de eerste proefvlakken met 100% biobased grondstoffen start naar verwachting later dit jaar of in 2024.
1 Christian Moretti, Blanca Corona, Ric Hoefnagels, Marco van Veen, Iris Vural-Gürsel, Tobias Strating, Richard Gosselink, Martin Junginger, Kraft lignin as a bio-based ingredient for Dutch asphalts: an attributional LCA, Science of the Total Environment, 806(1), 2022, 150316. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.150316
