Een historisch moment voor energiecoöperaties! We bestaan!

De Tweede kamer is ingestemd met de nieuwe energiewet en het wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. Siward Zomer, voorzitter Energie Samen: “Dit is een historisch moment in de Nederlandse energiegeschiedenis en voor alle energiecoöperaties, we bestaan! De nieuwe energiewet betekent een enorme verandering in de marktordening sinds de liberalisering van onze energiemarkt. We bestaan nu juridisch als energiegemeenschappen en hebben een aparte positie en rol gekregen in de energiemarkt, naast andere belangrijke spelers zoals energieleveranciers, producenten en netbeheerders. De boodschap is duidelijk. Er is een nieuwe speler op de markt die gericht is op het bieden van sociale en milieuvoordelen en níet op het maken van winst!”

Op dinsdag 4 juni 2024 werd er gestemd door de Tweede Kamer over de energiewet. De nieuwe wet neemt de Europese regels voor elektriciteit (onder meer de Europese Hernieuwbare Elektriciteitsrichtlijn) en de Europese regels voor gas mee en er staan belangrijke bepalingen in voor de transitie naar schonere en hernieuwbare bronnen van energie. Met de nieuwe regelgeving worden consumenten beter beschermd, komen er meer mogelijkheden om het stroomnet flexibel te gebruiken en kunnen energiegemeenschappen eindelijk een gelijkwaardige positie innemen in de energiemarkt en energie met elkaar delen. Energie Samen heeft zich hiervoor jarenlang ingezet, met onder andere als resultaat dat de volgende amendementen zijn aangenomen:

1 . Democratische versterking van hernieuwbare energiegemeenschappen 
In het conceptwetsvoorstel werden energiegemeenschappen al benoemd, maar door de aanname van ons amendement wordt nu goed verankerd dat een energiegemeenschap democratisch is. De Nederlandse overheid moet van Europa een faciliterend kader maken voor hernieuwbare energiegemeenschappen. De wet stelt nu dat als je een hernieuwbare energiegemeenschap wil zijn zoals benoemd in de Europese regelgeving dan moet je gelijk stemrecht in de statuten hebben staan.

2. Energie delen door energiegemeenschappen wordt gefaciliteerd door de nieuwe energiewet
Tot op heden werd de activiteit die een energiegemeenschap uitvoert niet opgenomen en was de wet vooral gericht op leveranciers, producenten en netbeheerders. Na aanname van het amendement, gaat de wet nu ook over energiegemeenschappen die energie delen. Dit is een nieuwe afslag in de marktordening die burgers een duidelijke rol geven in de energiemarkt. Zij kunnen nu zelf opgewekte energie binnen een energiegemeenschap delen onder eigen te bepalen voorwaarden, als alle leden bij dezelfde coöperatieve leverancier zitten die dit nu aanbieden. Dit leidt tot een stabielere kostprijs, helpt energiearmoede te voorkomen en creëert meer draagvlak voor de energietransitie.

3. Motiveringsplicht 50% lokaal eigendom
Ons voorstel was om een resultaatverplichting voor 50% lokaal eigendom op te nemen in de wet. Dit is niet in een amendement overgenomen. Wel is er een amendement aangenomen met een bevoegdheidsgrondslag voor gemeenten en provincies. Dit betekent dat gemeenten en provincies in een verordening kunnen vastleggen dat wie een installatie voor wind- of zonprojecten ontwikkelt, moet motiveren welke inspanningen er zijn verricht om 50% lokaal eigendom te realiseren. Een gemeente kan sancties opleggen als hier niet of onvoldoende aan is voldaan. Dit is uniek, want dit betekent dat het streven naar 50% lokaal eigendom uit het klimaatakkoord nu een wettelijke basis heeft.

Energie Samen heeft hiervoor al in 2013 een lobbytraject gestart op Europees niveau. Door onze inbreng bij Europese projecten, lobby op Europees niveau, zitting te nemen in tal van werkgroepen van nationale en Europese projecten, het ontwikkelen van kennisproducten over het onderwerp en bovenal heel erg veel contact met onze leden, hebben we dit uiteindelijk samen voor elkaar gekregen.

Siward Zomer, voorzitter Energie Samen: “Hoewel wij in Europa één van de laatste landen zijn die deze Europese regels hebben geïmplementeerd, lopen we nu juist voorop door het invullen van het democratische karakter van hernieuwbare energiegemeenschappen. Wij zijn nu ook het eerste land in Europa dat energie delen door energiegemeenschappen mogelijk maakt in combinatie met een mogelijkheid van gemeenten om energiegemeenschappen in positie te brengen met de nieuwe wettelijke basis voor 50% lokaal eigendom in de wet. Dit maakt mij enorm trots op al onze leden die deze rol in de laatste jaren hebben ingevuld en die nu dus wettelijk verankerd is. De laatste stap voor dit wetsvoorstel is behandeling door de Eerste Kamer. Die stap zien wij gezien de brede steun in de Tweede Kamer vol vertrouwen tegemoet.” 

Lees hier het nieuwsbericht van de rijksoverheid over de nieuwe Energiewet.

Onze voorstellen voor de verbetering van de energiewet lees en zie je hier.

Ons position paper over de onmisbare rol van energiegemeenschappen in de energietransitie download je hier.