Ammoniak bestaat uit waterstof en stikstof en is makkelijker te transporteren dan waterstof, vooral over grote afstanden. Omdat waterstof een sleutelrol speelt in ons toekomstige energiesysteem, ontwikkelt Gasunie een importterminal voor ammoniak; de ACE Terminal. Dat doen we op de Maasvlakte in Rotterdam, samen met Vopak en HES International. Business developer waterstofimport Joost de Ruijter vertelt: ‘Ammoniak als waterstofdrager krijgt steeds meer momentum. Door nu de ACE Terminal te ontwikkelen, kunnen we straks een flinke bijdrage aan de energietransitie leveren.’
Groene waterstof, dus waterstof gemaakt met groene stroom, maakt ons flexibel. Afhankelijk van vraag en aanbod kunnen we het direct als brandstof of grondstof gebruiken, voor later gebruik opslaan of omzetten naar groene elektriciteit. ‘Maar onder atmosferische druk en temperatuur heeft waterstof een lage energiedichtheid,’ vertelt Joost. ‘Je hebt dan veel opslagcapaciteit nodig voor relatief weinig waterstof, en dat is voor vervoer over grote afstanden niet handig. Er zijn wel manieren om waterstof efficiënter te vervoeren. Zo kun je de waterstof enorm afkoelen, zodat het vloeibaar en dus kleiner wordt. Of je bindt de waterstof aan zogenoemde Liquid Organic Hydrogen Carriers (LOHC). Op dit moment zien wij echter de meeste aandacht voor de variant waarbij waterstof en stikstof worden gecombineerd tot ammoniak.’
‘Een extra voordeel van ammoniak als waterstofdrager is dat de ammoniakhandel al bestaat. Infrastructuur en regelgeving zijn er al grotendeels.’ Zelfs de opslagtanks staan er al. Gasunie gaat namelijk gebruikmaken van de huidige peakshaver op de Maasvlakte. In de twee reusachtige tanks kan op dit moment 78 miljoen m3 aardgas worden opgeslagen. Joost: ‘Met relatief beperkte aanpassingen willen we de tanks geschikt maken voor ammoniak. Dat is sneller en duurzamer dan een compleet nieuwe installatie bouwen. Via het terrein van onze ‘buurman’ HES International beschikken we over een kade met toegang voor grotere zeeschepen en extra ruimte voor toekomstige uitbreiding. En onze andere partner Vopak heeft al meerdere ammoniakterminals over de gehele wereld en dus veel kennis van de techniek en de markt. Deze combinatie van partners is gewoon goud!’
‘Samen willen we dé ammoniakimportterminal van Rotterdam worden. We zijn nu met partijen in gesprek die ammoniak willen maken met groene waterstof. Die zitten over de hele wereld. Van Chili tot Namibië, van Australië tot Saudi-Arabië. Overal waar veel zon en/of wind is en voldoende ruimte voor opwekparken. Met tankers, die op termijn op groene brandstof zullen varen, komt de ammoniak hierheen. De groene ammoniak zal eerst vooral interessant zijn voor markten die nu gebruikmaken van met aardgas gemaakte grijze ammoniak. Denk aan de kunstmestindustrie. Maar het einddoel is dat we de ammoniak weer ‘kraken’, dus scheiden in waterstof en stikstof. De waterstof kan vervolgens via ons waterstofnetwerk het energiesysteem in.’
Nederland kan veel groene energie zelf opwekken, maar niet genoeg. Om de klimaatdoelen te halen, hebben we andere landen nodig. Joost: ‘We gaan straks energie uit zon en wind oogsten op plaatsen waar een overvloed aan duurzame energie is en die transporteren naar plekken waar er onvoldoende is. Daar is infrastructuur voor nodig en dat is nu precies waar Gasunie goed in is. Dat is onze rol en bijdrage.
Maar maakt dit ons niet extra afhankelijk van andere landen? Juist niet. De situatie met Rusland heeft ons bewust gemaakt van onze afhankelijkheid. Waterstof komt uit veel verschillende landen, waardoor je niet afhankelijk bent van één land of één regime.’
‘We hebben de ambitie om onze bestaande LNG-tanks te gebruiken voor de opslag van ammoniak. We starten met het basisontwerp van de terminal, zodra we klantcommitment hebben. Daar zijn we nu mee bezig. Zo stonden we begin mei op World Hydrogen 2022 in Rotterdam. Deze beurs was volledig uitverkocht. We hebben hier met veel interessante partijen gesproken. Je merkt dat waterstof en de potentie van ammoniak enorm leeft. Als alles voorspoedig loopt, zal de ACE Terminal in 2026 operationeel zijn. En dat is pas het begin. Extra tanks, een overslag, een kraakinstallatie... de terminal kan uitgroeien tot een hub van wereldformaat.’
Parallelle aanleg aardgas- en waterstofleiding: business as usual
Tweede drijvende LNG-installatie gecontracteerd voor Eemshaven
