Denemarken wordt vaak genoemd als dé koploper op het gebied van hernieuwbare energie. Het land is de grootste exporteur van windturbinetechnologie, stelt ambitieuze doelen en investeert fors in schone technologieën. Bijna elke grote Deense universiteit heeft aan afdeling gericht op onderzoek naar hernieuwbare energie. Consequent overheidsbeleid heeft hierbij een cruciale rol gespeeld. De Deense regering geeft groene energie consequentie prioriteit door beleid en stimulansen te implementeren die zowel publieke als private investeringen in de sector stimuleren.
Het doel van deze inzet? Minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen, de gevolgen van klimaatverandering verzachten en een duurzamere toekomst voor burgers creëren. Maar ook de energietransitie in Denemarken is niet zonder uitdagingen geweest en dit biedt waardevolle lessen voor andere landen.
In 2021 bestond 62,6 procent van de elektriciteitsproductie in Denemarken uit hernieuwbare energiebronnen, waarvan 73 procent uit windenergie. Dit betekent dat bijna de helft van de totale elektriciteitsproductie uit wind komt. In Nederland bestond in 2021 33,4 procent van de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare energiebronnen, waarvan 47 procent uit windenergie. Dit betekent dat 15,6 procent van de totale elektriciteitsproductie uit wind komt in Nederland. In Europa maakt elektriciteit gemiddeld 21,8 procent uit van de totale energieconsumptie in een land, in Denemarken was dit in 2021 34,72 procent en in Nederland 13 procent, veel lager dus dan het Europese gemiddelde.
Een van de grootste uitdagingen in de energietransitie is de intermitterende aard van hernieuwbare energiebronnen. In tegenstelling tot fossiele brandstoffen zijn hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon afhankelijk van de weersomstandigheden. Dit betekent dat ze grote hoeveelheden elektriciteit kunnen produceren als de omstandigheden gunstig zijn, maar weinig of geen als de wind niet waait of de zon niet schijnt. Deze variabiliteit vormt in Nederland, maar ook in Denemarken een grote uitdaging voor netbeheerders.
Om dit probleem aan te pakken, heeft Denemarken fors geïnvesteerd in de ontwikkeling van geavanceerde technologieën en praktijken voor netbeheer. Zo zijn er een reeks innovatieve oplossingen geïmplementeerd om hernieuwbare energiebronnen in het net te helpen integreren, waaronder geavanceerde prognosetools, vraagresponsprogramma’s en het gebruik van energieopslagsystemen. Ook worden de mogelijkheden van grensoverschrijdende energiehandel met buurlanden continu onderzocht. Dit heeft bijgedragen aan het behoud van de betrouwbaarheid van het Deense elektriciteitssysteem.
Een andere uitdaging is de noodzaak om de transmissie-infrastructuur uit te breiden en te upgraden om de groei van hernieuwbare energie op te vangen. Nu er in het hele land meer windturbines en zonnepanelen worden geïnstalleerd, moet ervoor worden gezorgd dat de elektriciteit die ze opwekken efficiënt en betrouwbaar kan worden getransporteerd naar de plek waar ze nodig is. Dit vergde aanzienlijke investeringen in nieuwe transmissielijnen en andere netwerkinfrastructuur, evenals de ontwikkeling van nieuwe regelgevende kaders om de integratie van hernieuwbare energiebronnen te vergemakkelijken.
De vergaande integratie van hernieuwbare energiebronnen in de Deense energiemarkt laat zien dat enorme economische kansen liggen in de windsector. Zo is Denemarken door de groei van de windindustrie een belangrijke speler op het wereldtoneel geworden. Deense bedrijven zoals Vestas en Orsted zijn wereldleiders in de ontwikkeling, productie en installatie van windturbines. Ze creëren duizenden banen en stimuleren een aanzienlijke economische groei stimuleren. Vos: “Ook Nederland heeft een sterke offshore sector. Er liggen enorme kansen voor economische groei op het gebied van welvaart en exportvermogen. Wij zijn ook koploper, maar om dit vast te houden moeten we wel zorgen dat we een aantrekkelijk land blijven om in te investeren. Hier ligt een belangrijke rol voor de overheid.”
Het succes van Denemarken bij de integratie van hernieuwbare energiebronnen heeft bijgedragen aan het verlagen van de kosten van deze technologieën, waardoor ze beter kunnen concurreren met fossiel. Dit heeft geleid tot een enorme toename van de inzet van hernieuwbare energie over de hele wereld, omdat landen proberen te profiteren van de kostenbesparingen en milieuvoordelen die verband houden met schone energie.
