In de Europese bossen moeten de jongere boompjes het doen

De toekomst van de Europese bossen loopt gevaar door ons veranderende klimaat. Om de effecten van klimaatverandering te observeren, kijken we vaak naar de grote bomen. Maar de jonge bomen zijn de toekomst van het bos en ook het meest kwetsbaar. De huidige droogte is de grootste bedreiging voor de jonge bomen. Een recent onderzoek van Wageningen University & Research en bosinventarisatie-instituten uit 11 EU-landen benadrukt nieuwe signalen in de kritieke jonge fase van het bos. Bosverjonging - het proces waarbij nieuwe bomen zich vestigen en beginnen te groeien - is erg belangrijk voor de toekomstige bosstructuur, biodiversiteit, groei en veerkracht van het bos. Wanneer nieuwe bomen beginnen te groeien, markeert dit het begin van een belangrijk proces. Deze fase is cruciaal voor het toekomstige bos. Het voorspellen van bosverjonging op Europese schaal was tot nu toe zeer beperkt. Bestaande benaderingen zijn vaak gebaseerd op de locaties waarop soorten momenteel worden gevonden in plaats van het modelleren van de ecologische processen die verjonging aandrijven.

Grote dataset

Om deze beperking te overwinnen, verzamelden de onderzoekers een enorme en unieke dataset van bosinventarisaties in 11 Europese landen. Ze keken naar 95.000 boslocaties. Ze analyseerden hoe klimaat- en weersomstandigheden de verjonging beïnvloeden, maar ook hoe de huidige bosstructuur dit beïnvloedt. Het model dat hieruit voortkwam, voorspelt welke soorten waar zullen groeien, evenals het aantal jonge bomen dat zal opkomen en in welk type bos ze gedijen. Dit model is een grote stap voor lange termijn bosbeheer.

Klimaat is cruciaal

De analyse toont aan dat klimatologische omstandigheden erg belangrijk zijn voor het succes van jonge bomen. Verjonging van het bos is succesvol onder stabiele klimatologische omstandigheden en veel neerslag. Maar dit proces zal veel minder succesvol zijn als het weer extreem is of de temperatuur hoog is. Het toont ook aan dat loofboomsoorten betere kansen hebben bij iets hogere temperaturen dan normaal, wat ook hun aanpassingsvermogen aantoont.

Gemengde bossen verjongen

Prof. Gert-Jan Nabuurs: "De samenstelling van de jonge bomen was opnieuw zeer afhankelijk van de samenstelling van het oude bos. Dit is zorgwekkend omdat een groot deel van de Europese bossen vaak uit slechts één naaldboomsoort bestaat. “ Gemengde bossen vertoonden meer verjonging. We leren hier ook van dat de huidige droogte niet alleen de grote bomen (minder groei) beïnvloedt, maar juist de kleine. Eén extreme droogte kan ervoor zorgen dat bepaalde soorten uitvallen en daarmee bepaal je dat stuk bos voor decennia."

Voorspel toekomstige bossen

Louis König, onderzoeker: "Deze studie biedt hulpmiddelen om te voorspellen hoe het toekomstige bos eruit zal zien. We kunnen dit gebruiken om het langetermijn beheer beter te sturen. Beheer zal meer ruimte moeten geven aan loofboomsoorten en gemengde bossen. Dit vereist goede kennis van beheer en toekomstige gunstige soorten op die locatie."