Het kabinet trekt voor de komende twee jaar ruim 41 miljoen euro uit om de veiligheid op de Noordzee te vergroten. Met het geld worden verschillende maatregelen getroffen om de infrastructuur op de Noordzee beter te kunnen beschermen. Dat maakte minister Harbers bekend op 10 juni.
De komende jaren wordt de infrastructuur op de Noordzee flink uitgebreid, onder meer met windmolenparken. Het is bekend dat bepaalde landen plannen hebben om deze en andere vitale infrastructuur zoals pijpleidingen en datakabels in kaart te brengen en te saboteren. Het kabinet besloot daarom vorig jaar het interdepartementale Programma Bescherming Noordzee Infrastructuur (PBNI) te starten.
Met de uitvoering van het PBNI was al begonnen, maar voor sommige delen was eerst financiering nodig. Nu dat voor de komende twee jaar is geregeld kunnen ook die aspecten worden opgepakt. Het gaat daarbij onder meer om het plaatsen van meer sensoren en de inzet van radar en satellieten. Ook zullen er systemen worden ingericht om meer en beter informatie uit te kunnen wisselen met de sectorpartijen. Hiermee wil het kabinet het zicht op de Noordzee en wat daar gebeurt verder verbeteren, zodat het moelijker wordt voor statelijke actoren om daar heimelijk operaties uit te voeren. En mocht er iets gebeuren hebben we snel een beter beeld van de situatie en kunnen betrokken instanties hier sneller op reageren.
De sector heeft een grote rol in de bescherming van vitale infrastructuur op zee en het kabinet wil dan ook nauwer samenwerken met private partijen om met hen in staat te stellen hun infrastructuur zo goed mogelijk te kunnen beschermen tegen dreigingen.
Veel instanties hebben een rol bij de veiligheid op de Noordzee: van de marine en de kustwacht tot het Openbaar Ministerie, de politie en de inlichtingendiensten. Het kabinet laat onderzoeken of één nationale autoriteit voor de Noordzee de veiligheid verder kan vergroten. Los daarvan wordt de komende tijd een integraal Noordzee-beleid uitgewerkt, zodat in elke situatie duidelijk is wie welke verantwoordelijkheid draagt.
IenW is verantwoordelijk voor de ruimtelijke ordening op de Noordzee. IenW wijst in overleg met LNV, EZK en BZK de windenergiegebieden aan die geschikt zijn voor windenergie op zee, waarbij IenW specifiek kijkt naar het Programma Noordzee (daarin staat het maritiem ruimtelijk plan). Daarnaast is Rijkswaterstaat (en daarmee IenW) bevoegd gezag voor de vergunningen van oudere windparken (vóór de inwerkingtreding van de Wet windenergie op zee, 2016). De vergunning bevat voorschriften over bijvoorbeeld de diepteligging van de kabels en de veiligheidsplannen, de vergunninghouder moet deze vergunningvoorschriften naleven en is zelf verantwoordelijk voor de aanleg, exploitatie en verwijdering van het windpark en de kabels.
RWS is beheerder op de Noordzee (zorgt bijvoorbeeld voor ecologie) en daarnaast namens de minister van IenW bevoegd gezag voor de vergunningverlening van kabels (de vergunningen verleend op basis van de Waterwet voor 2016).
Sinds 2016 stelt de minister van Klimaat en Energie (MKE, voorheen minister EZK) in overeenstemming met ministers van NenS, IenW en VRO de kavelbesluiten vast voor de windparken in de aangewezen windenergiegebieden. Een kavelbesluit bevat voorschriften voor het windpark en de kabels tot aan de aansluiting op het Net op Zee (dat wordt beheerd door TenneT), het bevat ook algemene regels voor de bouw, operatie en verwijdering van de windparken. De minister van MKE) verleent verder op basis van een tenderprocedure vergunning aan een windparkexploitant, die windparkexploitant is weer zelf verantwoordelijk voor bouw, exploitatie en verwijdering van het windpark en de kabels.
TenneT is de beheerder van het Net op Zee, dit netwerk verzorgt het transport van met windenergie opgewekte elektriciteit van het elektriciteitsplatform op zee naar het landelijke hoogspanningsnet. Het bedrijf is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit en veiligheid van hun bekabeling. De minister van EZK (MKE) stelt het inpassingsplan voor het Net op Zee vast & de minister van IenW verleent de vergunning voor de elektriciteitskabels in de Noordzee voor windparken vóór 2016. De bekabeling tussen de windturbines valt onder de verantwoordelijkheid van de windparkexploitant.
De Kustwacht is gericht op dienstverlening, toezicht en handhaving en maritime security (zeevarenden, schepen, havens, installaties en platforms beschermen) op zee. Dit betreffen politie- en douanetaken; het uitvoeren van grenscontroles op de Noordzee, het controleren van het scheepvaartverkeer op de Noordzee en zorgen voor goede ‘bewegwijzering’. Daarnaast crisis en incidentenbestrijding, Search en Rescue, de Radio Medische Dienst en medische evacuatie. Ook explosieve opruiming in samenwerking met Defensie.
Samenwerking met andere landen die aan de Noordzee grenzen is essentieel. Onlangs werd er al een intentieverklaring met de andere Noordzeelanden gesloten om de samenwerking te verdiepen op onder andere het delen van informatie, best practices en gezamenlijke crisisbeheersing. Vorige week heeft de eerst werksessie plaatsgevonden in Nederland, een goede start van een belangrijke samenwerking.
Het geld dat nu is vrijgemaakt is bedoeld voor de jaren 2024 en 2025. Besluitvorming over verdere investeringen is aan een volgend kabinet.
Download hier de Kamerbrief
Download hier het actieplan
