Wie gaan er naar de COP26, en wat zijn hun plannen en verwachtingen? Zondag begint de 26e editie van de UN Climate Change Conference of the Parties (COP) in Glasgow. Marjan Minnesma, de directeur van Urgenda, wandelde voor de tweede keer naar de internationale klimaatconferentie. De vorige keer was in 2015, naar Parijs. Deze keer loopt de route van Groningen naar Glasgow. “Leuk wat ze allemaal gaan doen op de COP. Maar als we sinds 2015 alleen maar méér zijn gaan uitstoten, dan is die COP in Parijs helemaal niet serieus genomen.”
Foto Marjan Minnesma: Josje Deekens
Op een druilerige ochtend in Utrecht lopen we samen met 350 anderen mee met de Urgenda Climate Miles. Er staat vandaag 27 kilometer op de planning. Zelf wandelt Minnesma ongetraind, maar zonder klagen. “Onderweg naar Parijs had ik wel blaren, maar nu zijn deze schoenen goed ingelopen dus gaat het beter.” We spreken haar tijdens het wandelen over haar verwachtingen van de COP, de vertaling daarvan naar het Nederlandse klimaatbeleid en de kans op een volgende rechtszaak tegen de Nederlandse staat.
Wat is het doel van de Climate Miles?
“In 2015 zijn we ook naar Parijs gelopen. Daar is toen besloten om de opwarming van het klimaat onder de 1,5 graden te houden (in het Parijs-akkoord, red.). Vervolgens hebben we met z’n allen alleen maar meer uitgestoten. Die 1,5 graad is nog steeds niet in zicht, we koersen eerder af op 3 graden. Daarom vonden mijn collega’s en ik dat we gewoon weer moesten gaan lopen. Hoe meer mensen het horen en hoe meer mensen ons zien, hoe meer de regering ziet dat mensen willen dat het versneld wordt. We hebben heel weinig tijd. Die hele we-hebben-nog-30-jaar-mentaliteit, dat is niet goed genoeg. We hebben nog tien jaar en dat proberen we de hele tocht te vertellen en uit te stralen. Daarom lopen we in Nederland langs allemaal oplossingen, zoals zonnevelden op water bijvoorbeeld. Tegelijkertijd laten we zien hoe urgent het is, daarom staat er vandaag een bezoek bij het KNMI op de planning.”
Welke oplossingen zijn jullie onderweg al tegenkomen?
“Veel mensen vinden zonnepanelen in weilanden niet fijn, en al helemaal niet in de natuur. Daarom laten wij zien waar je die allemaal nog meer op kunt leggen. Af en toe in een weiland, maar dan moet het wel op een bepaalde manier; bijvoorbeeld op hoge poten en rekening houdend met de biodiversiteit. We moeten veel integraler gaan kijken, zodat duurzame energie en klimaatverandering niet tegenover biodiversiteit komen te staan. Daarom lopen we ook langs bijzondere landbouwprojecten die bijvoorbeeld met strokenteelt werken. Daarbij heb je geen bestrijdingsmiddelen meer nodig. We proberen het totaalplaatje te laten zien. Het is meer dan alleen wind en zon.”
Urgenda is heel erg gericht op praktische oplossingen, in Nederland. Maar jullie lopen nu naar de COP. Hoe staat de COP in relatie tot die lokale instelling?
“De COP wijst de weg voor een land. Ik hoop dat Nederland in Glasgow een paar keer te horen krijgt dat de doelen nu niet genoeg zijn. Duitsland heeft ingezet op 65 procent minder uitstoot in 2030. Nederland zit nu op 49 procent en zal meebewegen met de EU naar 55. Ik vind dat het minstens 65 moet zijn, en eigenlijk meer. Zo’n COP legt vaak wat extra druk op landen, dat kun je vervolgens gebruiken om nationaal te zeggen dat er meer moet gebeuren. Wij hebben al zoveel uitgestoten, we horen tot de slechte jongens van de klas. Daarom moeten we nu gaan versnellen. Hoe kunnen wij aan grote landen als India en China vragen om meer te doen, als we onze eigen achtertuin niet eens op orde hebben?”
Als wij geen grote stap naar beneden zien in het regeerakkoord, dan gaan we helaas terug naar de rechter.
Om die versnelling vorm te geven heb je met Urgenda het ‘Woman on the Moon’-plan gepresenteerd. Wat houdt dat in?
“In juni was ik bij Mark Rutte en heb ik gezegd dat we weer een rechtszaak kunnen beginnen voor de doelen van 2030. Dat is in Frankrijk en Duitsland ook al gebeurd, en daar hebben ze gewonnen. Dus ik denk dat ik die in Nederland ook wel win, maar ik heb liever dat er nu een grote sprong wordt gemaakt. Daarom is dit een plan hoe je de grootste uitstoters van de industrie naar bijna nul uitstoot kan brengen binnen tien jaar. In ‘Woman on the Moon’ wordt precies beschreven per grote industrie wat er veranderd kan worden, wat dat kost, en hoeveel jaar het zou duren. Dat hangt allemaal samen. Je hebt natuurlijk eerst waterstof nodig voor al die industrieën, vervolgens moeten die hun productieprocessen aanpassen. Maar dan moet je nu wel gaan investeren, want het duurt altijd even voordat een fabriek helemaal verbouwd en veranderd is.
Dat zou de komende tien jaar twee tot vier miljard per jaar kosten. Dat zijn overzichtelijke bedragen voor een regering, en dan heb je echt een grote stap gezet. Rutte was daar wel enthousiast over, want dan zouden wij de eerste zijn om de hele industrie te vergroenen. Dat sprak hem wel aan.”
Dus we gaan dit terugzien in het nieuwe regeerakkoord?
“Daar wacht ik nu op, want of we een nieuwe zaak gaan beginnen of niet hangt daarvan af. Als wij geen grote stap naar beneden zien, dan gaan we helaas terug naar de rechter. Dat is niet mijn grootste wens. Vorige keer hadden we bewust niet om een dwangsom gevraagd, omdat we ervan uit gingen dat de overheid zou doen wat de rechter zei. Het blijkt nu dat dat niet zo is. Dus we gaan bij een eventuele volgende rechtzaak hier wel meteen een dwangsom op zetten, helaas.”
Als er nu echt een belangrijk ding uit deze COP moet komen, wat is het dan?
“Een enorme versnelling. Alle landen die zich dat kunnen veroorloven moeten in tien jaar naar nul uitstoot, en niet in dertig.
Heel veel mensen hebben de afspraken uit het Parijs-akkoord vertaald naar ‘we hebben nog dertig jaar’, omdat ze het politiek niet aandurfden om het sneller te doen. Als we tot 2050 blijven uitstoten en dan pas naar nul gaan, dan heb je zoveel uitgestoten dat het minstens 2,5 graden warmer wordt. Als je een halve graad minder wil (dus 2 graden), dan moet je alle landbouwgrond van de wereld vol zetten met bomen. Die moeten dan ook nog 30 jaar blijven staan en dan pas ga je weer een halve graad naar beneden, omdat die bomen CO2 uit de lucht halen. Je legt een enorme hypotheek op de jongere generaties, dat is gewoon immoreel. We moeten echt sneller, dat is het allerbelangrijkste. Daarom is onze kreet ook let’s accelerate. Leuk wat ze allemaal gaan doen op de COP, maar als we sinds 2015 alleen maar meer zijn gaan uitstoten, dan is die COP in Parijs helemaal niet serieus genomen.
Rutte en ik schelen maar een paar maanden, en onze generatie heeft bijna 80 procent van alle CO2-uitstoot veroorzaakt. Dan moet je niet naar de jongeren wijzen. Wij zijn nu aan de macht dus wij moeten de komende tien jaar de boel weer zoveel mogelijk naar nul brengen. Technisch kan dat, dus ik vind dat het dan ook moet. Maximale actie voor 2030.”
Mara de Pater naar de COP26: “Verduurzaming van de reisindustrie moet hoger op de agenda”
Klimaatgezant over COP26: “Klimaatbeleid is gestruikeld, nu moeten we accelereren”
