De sector, keten en overheid werken samen aan een maatwerkaanpak waarin doelsturing, in plaats van middelsturing, centraal staat. Daarmee wordt op een andere manier invulling gegeven aan de doelen die voortkomen uit de Europese Nitraatrichtlijn binnen de kaders van het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn en de derogatiebeschikking 2022-2025. Met de aanpak willen we keuzevrijheid aan ondernemers bieden bij het nemen van maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Zo kunnen ze de meest effectieve maatregel kiezen, die het beste aansluit bij hun bedrijfsvoering en die op de juiste plaats wordt toegepast. De pilot, waarbij het ondernemerschap van boeren en tuinders centraal wordt gesteld, gaat met ondersteuning van het ministerie van LVVN en in afstemming met RVO en de NVWA van start om doelen rondom grondwaterkwaliteit te behalen.
De opgaven op het gebied van grond- en oppervlaktewaterkwaliteit zijn per bedrijf, bouwplan, grondsoort en regio verschillend. In de pilot Maatwerkaanpak wordt gestuurd op een bedrijfsspecifieke norm, gebaseerd op een gewenst berekend stikstofbodemoverschot en metingen van het N-residu. De pilot is daarmee een belangrijke stap om de omslag van generiek beleid naar maatwerk te kunnen maken.
Deze aanpak gaat nu in de praktijk getoetst en uitgevoerd worden. Met de pilot willen we onderzoeken of we boeren een praktisch uitvoerbaar, handhaafbaar en haalbaar alternatief kunnen bieden voor generieke regelgeving, terwijl het doel om de waterkwaliteit te verbeteren behouden blijft. Zo krijgen ondernemers meer inzicht in hoe hun bedrijf het doet en kunnen ze een bijdrage leveren aan de (door)ontwikkeling van doelsturing.
Om deel te nemen aan de pilot moeten ondernemers voldoen aan een aantal voorwaarden. Zo moeten zij, in samenwerking met de bodemcoaches, een maatwerkplan opstellen en een N-residumeting laten uitvoeren.
Als deelnemers aan de voorwaarden voldoen kunnen zij ten aanzien van vanggewassen een ontheffing op basis van de Meststoffenwet krijgen of een maatwerkvoorschrift (voor de Omgevingswet). In totaal kunnen er 50 boeren en tuinders deelnemen aan de pilot.
Deelnemers worden gezocht vanuit heel Nederland – waarbij gezocht wordt naar deelnemers op zowel op klei-, zand- als lössgrond. Van de 50 deelnemers ontvangen uiteindelijk 15 ondernemers extra begeleiding, om verdiepende inzichten en ondersteuning te krijgen bij de implementatie van doelsturing op hun bedrijf. Geselecteerde deelnemers krijgen de kans om deze alternatieve aanpak te ervaren en na afloop ook te evalueren. Bij overschrijding van het aantal potentiële deelnemers zullen deelnemers per loting geselecteerd worden.
