Door de energietransitie en een veranderende energiemarkt waren verouderde wetten aan vervanging toe. Een nieuwe wet moet onder andere netcongestie tegengaan, betere consumentenbescherming bieden en energiegemeenschappen versterken.
De Energiewet werd op dinsdag met brede steun aangenomen. Alleen SP, FvD en Ja21 steunden het wetsvoorstel niet. De wet moet de huidige Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet gaan vervangen. De Energiewet 1998 zorgde destijds voor de liberalisering van de energiemarkt en was ingericht op grootschalige en centrale opwek. De nieuwe Energiewet sluit beter aan bij het veranderende energiesysteem dat meer lokale opwek en afname kent. Ook implementeert de nieuwe wet Europese richtlijnen en geeft het uitvoering aan onderdelen van het klimaatakkoord.
Minister Jetten voor Klimaat en Energie: “Onze energievoorziening is niet meer te vergelijken met die van 20 jaar geleden, maar veel regelgeving stamt nog wel uit die tijd. Met de nieuwe Energiewet maken we een enorme moderniseringsslag en zorgen we dat regelgeving de energietransitie ondersteunt, in plaats van deze in de weg zit.”
Kamerlid Suzanne Kröger (GLPvdA) diende een amendement in om consumenten met verschillende energieleveranciers in staat te stellen hun energie te delen. Denk bijvoorbeeld aan het delen van zonnestroom met buren. Krögers amendement werd verworpen. “Maar mijn motie om een wetswijziging voor te bereiden met deze richting heeft het wel gehaald. Dus we zetten vandaag een stap op energie delen, maar meer werk is nodig”, laat ze op X weten.
Energiegemeenschappen kunnen nu wel zelfopgewekte energie onder eigen voorwaarden delen, als deze bij dezelfde (coöperatieve) leverancier zitten. Energie kan dan bijvoorbeeld voor kostprijs verkocht worden en daarmee bijdragen aan het tegengaan van energiearmoede. Zo kan ook het elektriciteitsnet ontlast worden.
Siward Zomer, voorzitter van de landelijke koepel voor lokale energiecoöperaties Energie Samen, noemt het “een historisch moment in de Nederlandse energiegeschiedenis en voor alle energiecoöperaties”. Energie Samen heeft haar best gedaan om de nieuwe Energiewet te beïnvloeden en de positie van energiegemeenschappen in de wet vast te leggen. Zomer: “De nieuwe energiewet betekent een enorme verandering in de marktordening sinds de liberalisering van onze energiemarkt. We bestaan nu juridisch als energiegemeenschappen en hebben een aparte positie en rol gekregen in de energiemarkt, naast andere belangrijke spelers zoals energieleveranciers, producenten en netbeheerders.”
In het klimaatakkoord is afgesproken dat er gestreefd moet worden naar 50 procent lokaal eigendom van burgers of bedrijven bij energieprojecten in 2030. Dit streven was alleen geen verplichting. In de Energiewet is nu een amendement opgenomen waarin gemeenten en provincies in een verordening kunnen vastleggen dat een ontwikkelaar van wind of zon moet motiveren welke inspanningen er zijn verricht om 50 procent lokaal eigendom te realiseren.
Kamerlid Silvio Erkens (VVD) laat op X weten dat zijn initiatiefwet energie-onafhankelijkheid volledig is opgenomen in de energiewet. “Dat betekent dat we de komende jaren meer gaan sturen op leveringszekerheid & energie-onafhankelijkheid. Een Energieraad met experts adviseert hierop.”
In de Energiewet staan regels en verplichtingen voor partijen die energiedata verzamelen, zoals netbeheerders, energieleveranciers, meetbedrijven en marktdeelnemers. Hiervoor wordt een nieuwe entiteit geïntroduceerd, de gegevensuitwisselingsentiteit. Deze moet gegevensuitwisseling technisch mogelijk maken.
Eindafnemers krijgen meer regie over hun data. Ze hebben recht op inzage van hun eigen gegevens en kunnen zelf bepalen met wie dit wordt gedeeld. Ook wordt de naleving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in de wet geregeld.
Het wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. Als de wet ook daar doorgang vindt kan deze vanaf 1 januari 2025 ingaan.
