Stikstofprofessor Jan Willem Erisman en Ton Brouwer hebben een nieuw rapport uitgebracht met daarin scenario’s om de stikstofdoelen voor de landbouw in 2030 wél te halen. De boodschap aan politiek Den Haag: ‘Kijk naar deze aanpak, het kan wel.’
Er ligt een duidelijke uitspraak van de rechter voor de overheid. Vijftig procent van de meest kwetsbare Natura2000-gebieden moeten in 2030 en de jaren daarna beschermd zijn tegen stikstof. Greenpeace beargumenteerde dat dit kon, maar deed dit niet met berekeningen. Samen met andere experts doen hoogleraar Jan Willem Erisman en Ton Brouwer, eigenaar van adviesbureau Gispoint, dat nu wel. Stikstofreductie in de landbouw is hun uitgangspunt. Ze presenteerden de berekeningen recent in de Tweede Kamer.
Erisman en Brouwer schetsen verschillende scenario’s. De belangrijkste: de huidige berekeningen baseren zich op drie sectoren: landbouw, verkeer en industrie, en buitenland. Erisman: ‘Dat wordt op een hoop gegooid en zo kom je op het getal van 53% procent. Dat is het percentage van de uitstoot dat de landbouw zou moeten reduceren om de afgesproken 50% bescherming voor natuurgebieden te halen. Wij zeggen nu: dat is niet fair. Rechtvaardiger zou zijn om iedere sector verantwoordelijk te stellen voor zijn eigen aandeel in de overschrijding. Dan krijg je andere cijfers. Dus dat betekent dat je buitenlandbeleid moet gaan voeren op dit thema. Bereken ook stikstofoxiden (NOx) apart, dus maak aparte berekeningen voor verkeer en industrie en voor landbouw. Wij komen dan uit op een veel lagere opgave voor de landbouw: namelijk 30% van de uitstoot in plaats van 53%. De andere twee sectoren moeten dan ook de uitstoot voldoende verminderen.’
Erisman verwijst hierbij nog naar de vorige stikstofkaart en het vorige rapport uit 2021. ‘Als je die methode zou gebruiken zou je nog minder hoeven te reduceren en ben je nog gerichter en effectiever bezig.’
Door dit te splitsen komt er ruimte voor vergunningen van bijvoorbeeld woningbouw en duurzame energieprojecten. Door stikstof- en klimaatbeleid is er de afgelopen jaren een afname gerealiseerd van stikstofoxiden, zo betoogt Erisman. ‘Daardoor zou je met een drempelwaarde vergunningen kunnen verlenen voor woningbouw en duurzame energieprojecten. Die stoten maar weinig stikstofoxiden uit.’
Erisman vindt wel dat er geen uitwisseling tussen sectoren mogelijk moet zijn (salderen) en dat ruimte voor vergunningen binnen de eigen sectoren moet worden gezocht. Dan mag bijvoorbeeld Schiphol geen boeren meer uitkopen om daar hun doelstellingen mee te halen. ‘Schiphol moet dan zelf zorgen voor reductie en dus innoveren. Vergunningtechnisch is het voor de landbouw nog lastig omdat daar de dalende lijn van reductie nog niet is ingezet. Dat zal ook een reden voor de terughoudendheid zijn. Ik hoop door het rapport nu naar buiten te brengen dat er meer aandacht voor komt.’
‘Boeren willen duidelijkheid. Stel duidelijke doelen per sector en doe dat voor de lange termijn: 2030, 2040 en 2050. Niet alleen voor stikstof, maar ook voor klimaat en waterkwaliteit. Zodat boeren weten waar ze aan toe zijn. De onzekerheid voor boeren is fnuikend.’
Het rapport lees je hier.
