Eerder becijferde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) al wat per wijk in Nederland het meest voor de hand liggende alternatief is om van het gas af te gaan. Voor een publicatie in Binnenlands Bestuur heeft het Kadaster de gegevens van het PBL onlangs vertaald naar aantallen woningen. Uit de cijfers blijkt dat voor 2.502.000 woningen een warmtenet met een midden- tot hoge temperatuurbron de voorkeursoptie is. Volgens warmtebedrijf Vattenfall wordt er hard aan gewerkt de grootschalige overgang naar warmtenetten mogelijk te maken.
Vooral in stedelijke dichtbebouwde gebieden ligt de keuze voor een warmtenet voor de hand. In de provincie Zuid-Holland gaat het om meer dan 60% van de woningen, blijkt uit de cijfers van het PBL en het Kadaster. Voor ruim 1 miljoen woningen is een warmtenet met lage temperatuurbron de meest voor de hand liggende manier om van het gas af te gaan, vaak gecombineerd met een collectieve warmtepomp. Deze optie heeft met name voor woningen in Noord-Holland vaak de voorkeur. In landelijke gebieden liggen de opties groen gas en all-electric het vaakst voor de hand.
In 2050 moeten alle woningen in Nederland van het aardgas af zijn. Tot 2030 moeten de eerste 1,5 miljoen bestaande woningen worden verduurzaamd. “Om dat te halen moeten we sneller opschalen”, zegt Arno van Gestel, commercieel directeur Warmte bij Vattenfall. “In de steden waar we actief zijn werken we daarbij nauw samen met gemeenten en grote vastgoedeigenaren, zoals woningbouwcorporaties. Het aantal aansluitingen op warmtenetten brengen we samen omhoog en als warmtebedrijf investeren we in onderzoek naar het toevoegen van duurzame bronnen als zonne, aqua- en geothermie, om de warmtenetten naar 2050 toe volledig CO2-neutraal te maken. Voor eigenaren van bestaande woningen is het daarbij zaak om werk te maken van betere woningisolatie, zodat laagtemperatuur warmtenetten straks ook in de winter voor een behaaglijke temperatuur kunnen zorgen.”
Van Gestel wijst op de onlangs opgestarte Warmtemotor Amsterdam: een mantelovereenkomst tussen Gemeente Amsterdam, alle Amsterdamse woningcorporaties en warmtebedrijven Vattenfall en Westpoort Warmte. “Daarin werken we structureel samen aan een open businesscase over de hele keten: van warmtenet in de straat tot aanpassingen in de woningen. Uitgangspunt is om samen tot een gestandaardiseerde aanpak te komen. Want die heb je nodig om straks echt op te kunnen schalen.”
Terwijl er hard wordt gewerkt aan structuur en samenwerking, ligt er ook een uitdaging op het vlak van capaciteit. Deze week maakte het UWV bekend met oog op de klimaatdoelstellingen een groot tekort te verwachten aan technisch personeel. Voor het eerst is in kaart gebracht welke technische vakmensen er precies nodig zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om installateurs en monteurs, maar ook om grondwerkers en werkvoorbereiders.
Daarnaast vraagt de energietransitie veel capaciteit voor het vergroten van draagvlak bij de burger. “Met alleen een paar bewonersbijeenkomsten ben je er niet”, vindt Van Gestel. “In de Rotterdamse wijk Heindijk bijvoorbeeld hebben we samen met de gemeente jarenlang geïnvesteerd in communicatie en participatie. We zijn letterlijk huis aan huis gegaan om mensen thuis uit te leggen wat er in hun woning gaat gebeuren bij een overstap op warmte.”
Als het gaat om de energietransitie zien veel mensen op tegen het gedoe, merkt Van Gestel. “De transitie vindt achter de voordeur plaats en komt dus heel dicht bij de persoonlijke levenssfeer. In de praktijk zien we dat mensen die eenmaal gebruik maken van stadswarmte best heel tevreden zijn. Onder meer de leveringsbetrouwbaarheid, service en veiligheid worden hoog gewaardeerd. Landelijk geven onze klanten de warmtelevering door Vattenfall bijvoorbeeld gemiddeld een 7,5 op een schaal van 1 tot 10. En we zien dat die tevredenheid de afgelopen jaren gestaag toeneemt.”
