De capaciteit van de windmolens nam in 2021 toe met 15 procent. Deze toename komt volledig door de toename van windmolens op land. Op zee zijn er in 2021 geen nieuwe windparken gerealiseerd.
1990-2021 op land en op zee
2021 gerealiseerd en doelstellingen
1990-2021 per provincie
De capaciteit van de Nederlandse windmolens was eind 2021 7,7 duizend megawatt. Dit is 15 procent meer dan de capaciteit eind 2020. De groei is volledig te danken aan de toename van capaciteit op het land De capaciteit op het land groeide van 4.235 uit tot 5.258 megawatt. Op zee zijn er geen nieuwe windparken gerealiseerd, het vermogen was eind 2021 gelijk aan 2.460 megawatt.
Bij de verdeling van de windmolens over het land valt op dat de meeste windmolens in de kustprovincies staan. Dat is niet verwonderlijk, gezien het grotere windaanbod. Bij de plaatsing van de windmolens is het windaanbod echter niet de enige factor. Ook de beleving over de inpasbaarheid in het landschap speelt een belangrijke rol. Dat verklaart waarom in Flevoland de meeste windmolens staan, ondanks dat Flevoland niet de meest gunstige windcondities heeft (Geertsema en van den Brink, 2014).
In 2020 wou het Rijk 6 duizend megawatt aan opgesteld windvermogen op land hebben gerealiseerd (EL&I, 2011). Dit is inclusief de bestaande windturbines. In juni 2013 hebben de provincies afgesproken hoe ze deze 6 duizend megawatt onderling gaan verdelen (IPO, 2013). De provincies spelen vooral een rol bij de verlening van vergunningen. De subsidies blijven een taak van de landelijke overheid. Dit doel is eind 2021 nog steeds niet behaald, zoals staat beschreven in de Monitor Wind op land (RVO, 2022a). Wel is de verwachting dat het tekort ruimschoots gerealiseerd zal zijn in 2023.
In 2006 is het eerste windpark op zee in gebruik genomen en in 2008 het tweede.
In 2015 is het derde windmolenpark op zee (Luchterduinen met 129 megawatt) in gebruik genomen. Noordelijk van Schiermonnikoog en Ameland is in 2016 de bouw van twee windparken (Gemini) met een gezamenlijk vermogen van 600 megawatt gerealiseerd. In 2020 is het windpark Borssele in gebruik genomen. Deze heeft een capaciteit van 752 megawatt. Alle parken op zee tezamen produceerden in 2021 45 procent van alle windenergie.
De windmolens op zee produceren meer elektriciteit per eenheid vermogen dan de windmolens op land. Daar staat tegenover dat windmolens op zee duurder zijn. Per saldo was elektriciteit uit wind op zee altijd een stuk duurder dan wind op land (Lensink, 2013).
In het Energieakkoord (SER, 2013) is een ambitieuze doelstelling voor wind op zee afgesproken: namelijk 4 450 megawatt totaal in 2023. Dat betekent dat er voor 1.990 megawatt extra aan windparken op zee gesubsidieerd moeten worden. Vanwege de hoge, te verwachten subsidiekosten besteedt het Energieakkoord veel aandacht aan een kostendaling voor wind op zee, welke bereikt zou moeten worden door innovaties en productiviteitswinst bij aanleg van de parken. Die hogere kosten zijn echter steeds minder een beletsel om projecten aan te gaan. In maart 2018 heeft Nuon een tender gewonnen om windparken zelfs zonder subsidie te bouwen in het windenergiegebied Hollandse Kust (RVO, 2018). Dit is herhaald in juli 2019 door Vattenfall (Nuon) dat in het zelfde windenergiegebied de tender wint voor twee andere kavels. (Rijksoverheid, 2019). Met het zogenaamde Noordzeeloket geeft de Rijksoverheid een overzicht van de (verwachte) ontwikkeling van de windparken op zee.
In juni 2022 heeft het kabinet aangegeven 21 gigawatt opgesteld vermogen van windmolens op zee te willen realiseren rond 2030. Hiermee kan ongeveer 75 procent van het huidige elektriciteitsverbruik van Nederland gedekt worden. Eind 2021 stond er 2,5 gigawatt aan opgesteld vermogen op zee.
De weergegeven ontwikkeling is op basis van genormaliseerde cijfers. De productie van windenergie is afhankelijk van het aanbod van wind. Op jaarbasis kunnen er flinke fluctuaties zijn. Deze fluctuaties verminderen het zicht op structurele ontwikkelingen. Om deze fluctuaties uit te filteren, zijn normalisatieprocedures gedefinieerd voor elektriciteit uit windenergie.
CBS (2022a). Hernieuwbare energie in Nederland 2021. CBS, Den Haag/Heerlen.
CBS (2022b). StatLine: Windenergie op land; productie en capaciteit per provincie. CBS, Den Haag / Heerlen.
EL&I (2011). Energierapport 2011. Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, Den Haag.
Geertsema, G.T. en van den Brink, H.W. (2014). Windkaart van Nederland op 100 m hoogte. Technisch rapport; TR-351, KNMI, De Bilt.
Lensink, S.M., et al. (2013). Eindadvies basisbedragen SDE+ 2014. ECN en KEMA, ECN-E-13-050. ECN, Petten.
RVO (2022a), Monitor Wind op Land over 2021. Negende editie. RVO, mei 2022.
RVO (2022b). Windenergie op Zee. RVO, 2022.
SER (2013). Het Energieakkoord. Sociaal-Economische Raad, Den Haag.
Rijksoverheid (2022). Planning windenergie op zee 2030 gereed Nieuwsbericht Rijksoverheid.nl. Rijksoverheid, juni 2022.
