Een brede initiatiefgroep van boeren, natuur- en milieuorganisaties, wetenschappers en topmensen uit het bedrijfsleven doet het nieuwe kabinet vandaag zeven aanbevelingen voor de grote knelpunten op het gebied van natuur, landbouw en economie. De groep draagt oplossingen aan voor urgente vraagstukken als klimaat, stikstof, biodiversiteit en duurzame voedselproductie die voor boeren lonend zijn.
Voormalig CDA-minister van Landbouw Cees Veerman pleit als woordvoerder van de initiatiefgroep voor een langjarige nationale regie met harde doelen, een gebiedsgerichte aanpak en diverse stimulerende maatregelen. Het kabinet moet een plan maken dat de basis legt voor een breed gedragen nationaal ruimte- en landbouwakkoord waarin gezonde bodems, een gevarieerd landschap en biodiversiteit voorop staan. De groep ziet dit als de enige logische route naar een toekomstbestendige verdeling van de schaarse ruimte, natuurherstel en een kansrijke duurzame productie van gezond voedsel. Voor de noodzakelijke transitie zal over een lange periode € 1,5 -2 miljard per jaar nodig zijn, te financieren uit grotendeels publieke en deels private middelen.
Rob van Tilburg, directeur Programma’s van Natuur & Milieu over het initiatief: “De bouwstenen in deze oproep maken het voor boeren mogelijk en lonend om een omslag te maken naar natuurinclusieve kringlooplandbouw. Dat geeft perspectief voor natuur, milieu en werkgelegenheid in de landbouw.”
Zeven aanbevelingen
De initiatiefgroep doet de volgende zeven aanbevelingen
1. Nationaal akkoord. Zorg voor een plan dat de basis vormt voor een breed gedragen nationaal akkoord dat aansluit bij de EU Green Deal. Met daarin een integrale lange termijn visie en wettelijk vastgelegde doelen op het gebied van klimaat, biodiversiteit, lucht (stikstof), bodemgezondheid, water en landschap.
2. Doelenbeleid. Zorg voor een doelenbeleid met afrekenbare doelen en duidelijke indicatoren op gebieds- en bedrijfsniveau. Hierdoor kunnen veel uitvoeringsmaatregelen worden afgeschaft en worden natuur, ondernemerschap en innovatie gestimuleerd. Maximale fysieke landbouwproductie is geen doel op zich. Het gaat om de maatschappelijke waarde van voedselproductie en andere landbouwdiensten en de bijdrage aan doelen op het gebied van klimaat, biodiversiteit etc.
3. Landinrichting. Werk aan landinrichting 3.0 met bodemgezondheid, biodiversiteit, water en landschap als leidende uitgangspunten, zowel voor landbouw en natuur als voor andere ruimtegebruikers zoals woningbouw, energie en bedrijfsleven.
4. Gebiedsgerichte aanpak en burgerparticipatie. Kies voor een gebiedsgerichte aanpak binnen wettelijk vastgelegde doelen en met veel ruimte voor burgerinitiatieven zoals de G1000 Landbouw.
5. Beleidsinstrumenten. Introduceer een aantal instrumenten die de omslag faciliteren zoals een stikstoffonds, een grondbank en een krediet- en garantieregeling. Zorg voor een systeem van waardering, beloningen en heffingen naar rato van de bijdrage van grondgebruikers en ketenspelers aan genoemde doelen. Zorg ook voor beloningen en heffingen om de verduurzaming van de consumptie te stimuleren, bijvoorbeeld door belastingen te verschuiven van arbeid naar consumptie door daarin ook de milieu- en gezondheidseffecten mee te wegen.
6. Uitvoeringskracht. Neem een paar krachtige bestuurlijke maatregelen om de uitvoering te borgen, zoals een coördinerend minister voor het beleid op het brede gebied van Ruimte, Landbouw en Natuur, een Landschapscommissaris (naar analogie van de Deltacommissaris) en een goed toegeruste uitvoeringsorganisatie.
7. Budget. Zorg gedurende 10-15 jaar voor voldoende middelen (ca € 1,5- 2 mrd per jaar) om de uitvoering en het onderling leren op alle schaalniveaus te borgen.
De initiatiefgroep bestaat o.a. uit Frans Keurentjes (voorzitter Friesland Campina), Dirk de Lugt (voorzitter Cosun en BO Akkerbouw), Louise Vet (voorzitter Deltaplan Biodiversiteitsherstel), Alex Datema (BoerenNatuur), Hans Huijbers (Boerenraad), Bart Kemp (Agractie), Jannemarie de Jonge (College van Rijksadviseurs), directeuren van o.a. Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, Bionext en Commonland, Rabobank CEO Wiebe Draijer, Triodos CEO Peter Blom, Eosta CEO Volkert Engelsman en gezaghebbende personen als Herman Wijffels, ‘stikstofhoogleraar’ Jan Willem Erisman, hoogleraar Imke de Boer (WUR), landbouweconoom Krijn Poppe en landschapsarchitect Berno Strootman.
De oproep wordt ondersteund door ruim 30 organisaties en personen en is een initiatief van de Transitiecoalitie Voedsel en de Boerenraad.
