De klimaattop in Dubai is halverwege. Het hete hangijzer van de 28e Conference of the Parties is het opnemen van afspraken aangaande het uitfaseren van fossiele brandstoffen in de slottekst van de top. De voorzitter van COP28, Sultan Al Jaber, heeft in een interview laten weten dat er geen wetenschappelijke ondersteuning is voor het feit dat uitfaseren van fossiele brandstoffen nodig is om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden te beperken. PONT duikt in dit dossier, onderzoekt wat precies wordt bedoeld met uitfaseren en wat de gevolgen zijn.
Op de eerste dag van COP28 was er al een akkoord over een klimaatschadefonds. Verschillende landen hebben toegezegd geld in te leggen in dit fonds. Daarbij waren wel kritische geluiden te horen over dat het onduidelijk was hoe het fonds in de toekomst eerlijk gefinancierd zou blijven worden.
Sultan Al Jaber is naast voorzitter van COP28 ook CEO van ADNOC, het staatsoliemaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten. Wat door veel waarnemers als een ernstig belangenconflict wordt gezien(1). Nu de top een week bezig is, worden de standpunten van Al Jaber langzaam duidelijk. In een gesprek met Mary Robinson, voormalig president van Ierland, liet Al Jaber weten dat wetenschappelijk niet is bewezen dat versneld stoppen met olie en gas de opwarming van de aarde tot 1,5 graden kan beperken. Hij zei dat fossiele brandstoffen nodig zijn voor duurzame ontwikkeling, anders zouden we volgens hem weer in grotten gaan leven(1). Een nogal omstreden uitspraak die zich volgens wetenschappers op het randje van klimaatontkenning zou bevinden(1).
Maar wat wordt er met deze woorden precies gezegd? De grote discussie van deze top gaat eigenlijk over de termen phase out (uitfaseren) en phase down (afbouwen), met betrekking tot fossiele brandstoffen. Al meer dan 100 landen willen een phase out, ofwel uitfasering(1). In het akkoord van COP26 in Glasgow wordt volgens de website Carbon Brief voor het eerst tekst opgenomen waarin staat dat productie van kolencentrales, die niet aan CO2-afvang doen, afgebouwd moeten worden. iets wat in de tekst van de vorige klimaattop in Egypte, onveranderd is gebleven.
Onderdeel van de discussie wordt dus ook de afbouw of uitfasering van fossiele brandstoffen, als de CO2 hiervan afgevangen kan worden. Het International Energy Agency heeft aangegeven dat CO2-afvang en -opslag in alle scenario’s voorkomt, maar wel in een bepekte mate. Daarnaast gebeurt afvang momenteel nog weinig en is het volgens het IEA daarom riskant om er op te vertrouwen dat dit op grote schaal kan slagen(2). Tegelijkertijd investeert staatsoliebedrijf ADNOC twee maanden voor de start van COP28 17 miljard dollar in contracten voor nieuwe fossiele projecten met CO2-afvang.
Volgens het IEA is er dus geen ruimte voor ontwikkeling van nieuwe fossiele projecten, als de opwarming onder de 1,5 graden moet blijven. Ook niet als CO2 wordt afgevangen(2). Maar zelfs als de bestaande fossiele infrastructuur gebruikt blijft worden als voorheen, breken we volgens het IPCC door de grens van 1,5 graden opwarming heen(2).
1 https://www.theguardian.com/environment/2023/dec/03/back-into-caves-cop28-president-dismisses-phase-out-of-fossil-fuels
2 https://www.carbonbrief.org/qa-why-defining-the-phaseout-of-unabated-fossil-fuels-is-so-important-at-cop28/
3 https://www.reuters.com/sustainability/climate-energy/adnoc-awards-contracts-gas-project-aiming-net-zero-co2-emissions-2023-10-05/
