De regels voor online bescherming van consumenten worden aangescherpt, wijziging van de lijst van duurzame investeringen die in aanmerking komen voor de energie-investeringsaftrek en de jaarlijkse vaststelling van de bedragen voor coöperatieve energieopwekking. Dit zijn een aantal van de belangrijkste veranderingen van regels en wetten op het terrein van Economische Zaken en Klimaat die begin 2024 ingaan.
Betere bescherming van grondrechten, de aanpak van online misleiding en gebrekkige informatie, een gelijk speelveld voor bedrijven en digitale handel makkelijker maken. Dat zijn de doelen van de nieuwe Digital Services Act (DSA) die vanaf 17 februari 2024 geldt voor veel gebruikte onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, zoekmachines, cloudaanbieders, online reis- en accommodatieplatforms, internetproviders en platforms om content te delen zoals videoplatforms. Onlinemarktplaatsen moeten bijvoorbeeld meer informatie inwinnen én publiceren over de bedrijven (handelaren) op hun platform.
Ook moeten digitale diensten onder andere de regels voor het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts uitgebreider uitleggen aan gebruikers. In de DSA wordt het online platforms verboden om nog langer advertenties te personaliseren op grond van bijvoorbeeld geloofsovertuiging of seksuele geaardheid. Minderjarigen zijn straks bovendien extra beschermd tegen gepersonaliseerde advertenties. Dat moet eraan bijdragen dat ze geen ongepaste reclame te zien krijgen.
Vanaf 6 maart 2024 moeten 6 bekende digitale platforms met in totaal 22 van hun diensten aan de nieuwe Digital Markets Act (DMA) voldoen. Het gaat om Alphabet (onder andere Google Search, YouTube), Amazon, Apple (onder andere Appstore), ByteDance (TikTok), Meta (onder andere Facebook, Whatsapp) en Microsoft (onder andere Windows, LinkedIn) die zijn aangewezen. De DMA beschermt consumenten en ondernemers, zorgt voor meer concurrentie en ook keuzevrijheid op digitale markten en regelt beter toezicht bijvoorbeeld op fusies en overnames.
Nederland is een van de drijvende krachten achter deze nieuwe Europese concurrentieregels geweest. Door de DMA kunnen gebruikers van deze platforms straks individuele berichten sturen van de ene naar de andere berichtendienst. Ook mogen appontwikkelaars niet meer worden gedwongen om het betaalsysteem te gebruiken van appstores en mogen platforms eigen producten of diensten niet bevoordelen, bijvoorbeeld door ze bovenaan de zoekresultaten te zetten. Ook regelt de DMA de mogelijkheid om eigen data van een platform naar een ander platform mee te nemen en de mogelijkheid vooraf geïnstalleerde apps te kunnen verwijderen. Verder komt er een ruimere meldingsplicht om fusies en overnames in de digitale economie te kunnen beoordelen.
Er zijn in Nederland meer dan 400.000 bedrijven die de besloten vennootschap (bv) als rechtsvorm hebben. Een nieuwe bv kan kan vanaf 1 januari 2024 voor het eerst ook online worden opgericht, zónder dat een ondernemer fysiek hiervoor naar een kantoor van een notaris hoeft te gaan. De notaris stelt een akte op die samen met de ondernemer via videobellen wordt doorgenomen en waarbij de ondernemer zich met een digitaal identificatiemiddel legitimeert. De akte kan dan ook online ondertekend worden. Een notaris mag weigeren om de oprichting online te doen. Bijvoorbeeld als er een vermoeden is dat er sprake is van identiteitsfraude of twijfel of een aanvrager zelfstandig beslissingen kan nemen.
De Omgevingswet gaat per 1 januari 2024 in. Deze wet bundelt een groot aantal wetten, regels en voorschriften over de fysieke leefomgeving in 1 wet. Daarnaast zorgt de wet voor 1 digitaal loket voor het aanvragen van vergunningen en de start van projecten. De wet heeft ook gevolgen voor ondernemers en hun activiteiten (zoals bedrijfspanden, industrieterreinen) en voor de energietransitie en infrastructuur. Meer informatie over de Omgevingswet is te vinden via het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE-regeling) verandert per 1 januari. Huiseigenaren kunnen komend jaar met de ISDE-regeling opnieuw subsidie aanvragen voor het verduurzamen van hun woning, zoals isolatie of een warmtepomp. De subsidiebedragen voor isolatie met biobased materialen, zoals hout en vezelhennep, zijn verhoogd. Daarnaast wordt het makkelijker om subsidie aan te vragen voor de isolatie van monumentale panden.
Met de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) kan een energiecoöperatie of vereniging van eigenaars (vve) in aanmerking komen voor subsidie op hernieuwbare (duurzame) elektriciteit uit zonne-energie, windenergie of waterkracht. De subsidie bedraagt het verschil tussen een basisbedrag (de kostprijs voor de productie van hernieuwbare elektriciteit) en een correctiebedrag waarin de elektriciteitsprijs meetelt. Per 1 januari worden de voorlopige correctiebedragen van 2024 aangepast om de ontwikkeling van de stroomprijzen mee te laten tellen in de hoogte van de subsidie.
De Energielijst 2024 bepaalt welke duurzame investeringen in aanmerking komen voor de Energie-investeringsaftrek (EIA) in 2024. De belangrijkste wijziging ten opzichte van 2023 is dat veel investeringen die zich in een periode korter dan 5 jaar terugverdienen uit de Energielijst zijn verwijderd. De energiebesparingsplicht verplicht bedrijven namelijk al om dergelijke investeringen te doen. Hiervoor heeft de EIA dus niet langer een stimulerend effect. Zo komen bijvoorbeeld zonnepanelen met een vermogen groter dan 55 kiloWatt niet meer in aanmerking vanwege de (gemiddelde) terugverdientijd.
