Delegaties uit de hele wereld maken zich klaar voor de klimaattop die in november in Glasgow plaats zal vinden. ‘De hele wereld’ lijkt op dit moment echter voornamelijk het mondiale noorden te zijn. Door vaccinatieongelijkheid en inreisbeperkingen geven landen, veelal uit het mondiale zuiden, aan dat zij zich zorgen maken om hun vertegenwoordiging bij de COP26. Vandaar dat er afgelopen week is opgeroepen om de COP opnieuw uit te stellen, tot de klimaattop wél veilig en inclusief kan plaatsvinden. ActionAid sloot zich als onderdeel van het Climate Action Network (CAN) ook aan bij de oproep. Nils Mollema, beleidsadviseur Klimaatrechtvaardigheid bij ActionAid, legt uit waarom.
De klimaattop COP26 zou eigenlijk al vorig jaar november plaatsvinden, maar werd uitgesteld door de coronapandemie. Een jaar later is het eindelijk zover, maar het CAN en de verbonden organisaties roepen op om de COP weer uit te stellen. Waarom? Het antwoord daarop is simpel volgens Mollema: “Gemeenschappen uit het mondiale zuiden maken zich enorme zorgen over hun vertegenwoordiging bij de COP. Er heerst veel onduidelijkheid over vaccinaties en quarantaineverplichtingen, waar tot een week geleden nog niets over bekend was.”
Vanuit het Verenigd Koninkrijk zou er een programma zijn om delegaties te vaccineren, maar dit programma is vertraagd. Hierdoor kunnen delegaties uit landen waar de vaccinatiegraad nog veel lager ligt dan in bijvoorbeeld Europa (de vaccinatiegraad is 3% in Afrika tegenover 57% in Europa volgens de WHO) waarschijnlijk niet naar Glasgow komen. “Als je gaat rekenen dan zouden de eerste prikken nu massaal moeten worden gezet, want de COP is al over 6 weken, maar wij horen nog geen geluiden dat dat gebeurt. Alleen een heel enkel geval,” aldus Mollema.
Zelfs voor mensen die wel gevaccineerd zijn is het in sommige gevallen een uitdaging om naar Glasgow te komen. Voor landen die op rood staan, zijn vluchten via andere landen vaak geen optie. Hierdoor kunnen sommige landen, met name die in de stille oceaan liggen, geen route vinden om naar het Verenigd Koninkrijk te komen. Zelfs mensen die voldoende middelen hebben en gevaccineerd zijn, worden dus belemmerd om naar de COP te komen.
Deze noodoproep komt laat, dat geeft Mollema ook toe, maar er is lang veel onduidelijkheid geweest over de hele organisatie van de klimaattop. “Zelfs bij het ministerie van Buitenlandse Zaken leken ze tot voor kort nog niet goed op de hoogte te zijn,” vertelt Mollema. “Wij realiseren ons ook dat het lastig is om het hele evenement nu nog uit te stellen, maar het is belangrijk dat alle landen en gemeenschappen goed vertegenwoordigd worden. Dat is nu niet het geval.”
Online deelnemen aan de COP voor delegaties die niet naar Glasgow kunnen reizen is een uitdagende en beperkte optie volgens Mollema. Ten eerste omdat in de praktijk blijkt dat onderhandelingen toch het best in informele sfeer plaatsvinden. Ten tweede is ook dit niet makkelijk om nog op het laatste moment te regelen. Als deelname online moet kunnen, dan zou dat nu al grootschalig opgezet moeten worden en dat is niet het geval. De delegaties die het niet lukt om te komen in november kunnen dus waarschijnlijk helemaal niet mee doen aan het overleg.
Door de urgentie van het klimaatprobleem, kort geleden nog benadrukt door het rapport van het IPCC, ligt het niet voor de hand om de klimaattop opnieuw uit te stellen. Het is dan ook geen licht besluit geweest volgens Mollema. “We willen de COP ook niet nog een keer een jaar uitstellen, maar tot het wél veilig en inclusief georganiseerd kan worden. Dat zou ook een of twee maanden later kunnen zijn.” Mollema benadrukt verder ook dat de oproep tot uitstel geen oproep tot boycotten is. Als de COP26 toch doorgaat, dan zal ActionAid ook aanwezig zijn. “Juist om de partijen die er niet bij kunnen zijn een stem te geven en zo goed mogelijk te vertegenwoordigen.”
“Voor veel klimaatbeleid is deze COP26 niet nodig”, stelt Mollema. “De doelen die in het Parijs Akkoord zijn afgesproken zijn duidelijk, daar is niet nú een nieuwe overlegfase voor nodig, het moet vooral uitgevoerd worden door die landen die nu wel aanwezig kunnen zijn.”
“Niet alle overheden zijn een goede representatie van de bevolking.”
Daarnaast zijn er verschillende onderwerpen die deze COP juist wel heel erg belangrijk zijn, waarbij de stem van de minst ontwikkelde landen (LDC’s) in de wereld van belang is. Dat gaat over klimaatfinanciering, rebuilding en recovery na klimaatrampen en de uitstoot en verdeling onder carbon markets. “De afspraken die worden gemaakt zullen niet maar van korte duur zijn. Op deze COP worden beslissingen voor de lange termijn gemaakt, die grote impact zullen hebben. Daarom is het belangrijk dat de landen die hierdoor het hardst worden geraakt ook worden gerepresenteerd.”
Voor veel landen geldt dat er misschien wel een delegatie van de overheid kan komen, maar het gaat juist om andere organisaties en mensen die bepaalde gemeenschappen representeren, maar ook journalisten, die nu niet kunnen komen. Ook vanuit deze groepen moet goede representatie aanwezig zijn. “Niet alle overheden zijn een goede representatie van de bevolking. Alle geluiden moeten kunnen worden gehoord.”
Vanuit de organisatie van de COP26 is er tot nu toe nog geen officiële reactie geweest op de oproep, tot nu toe lijkt de Klimaattop dan ook nog door te gaan. Op Klimaatweb houden wij u de komende tijd op de hoogte over de laatste ontwikkelingen rond de COP26.
