Het eerste gedeelte van deze digitale vergadering was samen met de commissie Ruimte, Wonen en Mobiliteit. Het tweede gedeelte was alleen met de commissie Economie, Klimaat, Energie en Milieu. In deze terugblik gaan we in op 4 agendapunten.
Het Nevele-arrest uit 2020 heeft de oude landelijke normen voor windmolens onderuit gehaald. Het rijk heeft daarop nieuwe conceptnormen opgesteld. De VNG is aangehaakt bij het proces, maar wordt door het rijk niet tijdig en volledig op de hoogte gebracht van ontwikkelingen.
De voorgestelde VNG-reactie is kritisch op de voorgestelde normen. De aanscherping van de landelijke milieunormen is niet goed afgewogen tegen het effect. Zo komt er bovenop de normen voor diverse milieuaspecten, zoals slagschaduw, geluid en veiligheid, ook een afstandsnorm. Met name de afstandsnorm zal leiden tot een behoorlijke reductie van het plaatsingspotentieel.
De commissies gaan in discussie over de zienswijze en geven 2 aandachtspunten mee. Ze vinden het van belang dat expliciet benoemd wordt dat het de VNG steekt dat gemeenten en het rijk getekend hebben voor de RES-regio’s, maar dat nu de opgave uit de RES’en moeilijk nagekomen kunnen worden.
Daarnaast wil de VNG vasthouden aan de normen voor de verschillende milieuaspecten ter bescherming van de inwoners, zoals de geluidsnormen, externe veiligheidsnormen en de norm voor slagschaduw. De VNG ziet geen toegevoegde waarde in de afstandsnorm, omdat dit een extra norm is die niet gebaseerd is op milieueffecten.
Gastspreker Maxine Tillij (ministerie van EZK) geeft de stand van zaken van het programma weer. Doel van het NPE is om betrouwbare en betaalbare energie voor alle deelnemers aan het energiesysteem te hebben en dat deze goed verdeeld wordt.
De overheden moeten gezamenlijk de schouders eronder zetten en de schaarse (groene) energie gaan verdelen. Daarbij moeten we afspraken maken hoe te komen tot afspraken, wie wat gaat doen, hoe gestuurd gaat worden in ruimtelijke arrangementen, de uitvoerbaarheid en hoe we gebruik gaan maken van de bevoegdheden inclusief sturing.
De VNG heeft een zienswijze ingediend op het NPE, met daarin 2 belangrijke aandachtspunten: energiebesparing moet op nummer 1 komen en er moet ruimte komen voor decentrale oplossingen in het energiesysteem, waarbij opwek en opslag in nabijheid van de gebruiker zijn.
De commissieleden reageren enthousiast op het programma, maar zij geven ook een aantal aandachtspunten mee. Zo uit de commissie haar zorgen over de gestrande pilots voor warmtenetten in de gebouwde omgeving doordat randvoorwaarden niet goed zijn ingevuld, zoals de uitvoeringskracht bij gemeenten. Vanwege het belang van de opgave zal het NPE regelmatig besproken worden in de commissie.
Naast de netcongestie hoogspanning is nu ook netcongestie laagspanning (buurten en wijken) een urgent probleem. Vandaar dat er ook voor laagspanning een actieprogramma opgesteld is dat in de landelijke actieagenda netcongestie wordt opgenomen. Tijdens de ALV is een motie over netcongestie breed aangenomen. Met het actieplan wordt de motie uitgevoerd. De commissieleden geven mee dat er aandacht moet komen voor de crisiskant en het ruimtelijk instrumentarium.
Met de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) zijn producenten medeverantwoordelijk voor het afval. Maar de zorgplicht van gemeenten en het UPV schuren. Het rijk wil gemeenten en de VNG niet steunen in de gesprekken met de producenten. De VNG moet daarom zorgen zelf sterk te staan. De commissie stemt in om de samenwerking tussen de VNG en het NVRD te versterken, zodat gemeenten goed vertegenwoordigd zijn.
