Vanwege de snel groeiende vraag naar elektriciteit zijn veel netbeheerders bezig met het verzwaren van het elektriciteitsnet. Dit kan gevolgen hebben voor bestaande aansluitingen, bijvoorbeeld als een aansluitverbinding van een bestaande afnemer – na verzwaring – moet worden aangesloten op een nieuw gerealiseerd onderstation. Mag de netbeheerder eenzijdig besluiten om een bestaande aansluiting te wijzigen en, zo ja, voor wiens rekening komen de kosten dan? Deze vragen staan centraal in een besluit van de ACM naar aanleiding van een geschil tussen Coöperatie Koninklijke AVEBE U.A. (AVEBE) en TenneT TSO B.V. (TenneT).
AVEBE beschikt over een aansluiting op het hoogspanningsnet van TenneT. Deze aansluiting bestaat uit twee verbindingen, te weten een verbinding op een onderstation en een zogenaamde T-aftakking op een hoogspanningsmast. TenneT is voornemens om nabij de hoogspanningsmast met de T-aftakking een nieuw hoogspanningsstation te realiseren. TenneT heeft AVEBE bericht dat haar aansluiting als gevolg van het nieuwe hoogspanningsstation zal worden gewijzigd. In plaats van een directe T-aftakking op de hoogspanningsmast zal AVEBE worden aangesloten op een veld van het nieuwe hoogspanningsstation. TenneT heeft aangekondigd dat zij de kosten voor het aanpassen en het verlengen van de verbinding zal dragen. TenneT heeft echter ook aangegeven dat AVEBE de kosten van het nieuwe aansluitpunt moet betalen en dat de periodieke aansluitvergoeding (PAV) na realisatie van de nieuwe aansluitverbinding verhoogd zal worden.
AVEBE kon zich met deze gang van zaken niet verenigen en legde een geschil voor aan de ACM. Concreet stonden in deze procedure de volgende drie vragen centraal: 1) mag TenneT eenzijdig besluiten om de aansluitverbinding te verplaatsen?; 2) mag TenneT eenmalige kosten die verband houden met de verplaatsing in rekening brengen bij AVEBE; en 3) mag TenneT na verplaatsing de PAV aanpassen?
Ten aanzien van de eerste vraag oordeelt de ACM dat TenneT bevoegd is om eenzijdig tot wijziging van de T-aftakking over te gaan. De ACM overweegt in dit kader dat TenneT het nieuwe hoogspanningsstation weliswaar ook op een andere plek had kunnen realiseren, waardoor de aansluitverbinding van AVEBE niet verplaatst zou hoeven worden, maar dat zij hiertoe niet gehouden was. Het alternatief dat AVEBE voorstelde zou namelijk significante operationele en financiële implicaties hebben gehad voor TenneT.
Gelet op deze implicaties is de ACM van mening dat de verplaatsing in dit geval noodzakelijk en doelmatig was, gelet ook op de wettelijke taken van de netbeheerder. Aldus handelde TenneT niet in strijd met haar bevoegdheden op grond van de Elektriciteitswet (E-wet) door eenzijdig te beslissen de verbinding van AVEBE te verplaatsen.
De vervolgvraag is wie (een deel) van de eenmalige kosten voor de verplaatsing moet betalen. Het gaat dan specifiek om de kosten die gepaard gaan met de realisatie van een veld op het nieuwe hoogspanningsstation. Volgens TenneT is zij op grond van de Tarievencode elektriciteit gehouden om deze kosten in rekening te brengen bij AVEBE omdat het gaat om vervangingskosten.
De ACM oordeelt dat het in dit geval niet gaat om de kosten die het gevolg zijn van vervanging – en die op grond van de Tarievencode elektriciteit in rekening mogen worden gebracht – maar om kosten die het gevolg zijn van een noodzakelijke wijziging. Wijzigingskosten kunnen niet als vervangingskosten in rekening worden gebracht, aldus de ACM.
Tot slot oordeelt de ACM dat TenneT niet bevoegd is om de PAV na verplaatsing van de verbinding te wijzigen.
In dit geval gaat het om de wijziging van een aansluiting met een aansluitcapaciteit van meer dan 10 MVA. Volgens de Tarievencode elektriciteit moet de PAV bij een wijziging van een dergelijke aansluiting opnieuw worden vastgesteld, en wel op basis van de met de aangeslotene overeengekomen investeringskosten. In dit geval zijn de investeringskosten niet met AVEBE overeengekomen aangezien het om een ambtshalve wijziging van de aansluitverbinding gaat. De Tarievencode elektriciteit bevat dus niet een grondslag om in dit geval de PAV eenzijdig te wijzigen. Daarom moet wederom gerekend worden met de initieel overeengekomen investeringskosten. De klacht van AVEBE hieromtrent is dan ook gegrond, aldus de ACM.
Ten aanzien van de eerste twee geschilpunten bestendigt de ACM met dit oordeel de bestaande lijn van jurisprudentie van zowel het College van Beroep voor het bedrijfsleven en de ACM zelf. Hiermee wordt enerzijds geborgd dat de netbeheerder de nodige flexibiliteit behoudt om de netconfiguratie te wijzigen, bijvoorbeeld in het kader van de energietransitie en de daarmee gepaard gaande netverzwaringen. Aan de andere kant kunnen de daarmee gepaard gaande kosten niet volledig bij de aangeslotene worden neergelegd.
Zoals blijkt uit deze uitspraak mag ook de PAV in het geval van een eenzijdige wijziging niet aangepast worden, hetgeen zal leiden tot de gedeeltelijke socialisatie van de benodigde investeringskosten. Volgens TenneT leidt dit tot een ongelijk speelveld met nieuwe aangeslotenen. De ACM ziet in dit enkele gegeven echter geen juridische grondslag voor het aanpassen van de PAV.
