Steeds vaker leidt onze snelle elektrificatie tot netcongestie: een vol stroomnet waar nieuwe aansluitingen moeten wachten op voldoende ruimte op het net. Minister Jetten geeft aan dat het aanpakken van netcongestie topprioriteit is voor het kabinet en stuurde een brief naar de Tweede Kamer. Het verzwaren en uitbreiden van het net ligt als grote opdracht bij de netbeheerders, maar volgens de minister is dat niet genoeg en hij zet dan ook in op flexibiliteit. Dat is volgens Jetten dé sleutel om te voorkomen dat Nederland op slot gaat tijdens de verbouwing van het elektriciteitsnet. Jan Vos, voorzitter van NWEA ziet dat genuanceerder. “Flexibiliteit is niet dé sleutel, dat is namelijk het versnellen van de verzwaring. Flexibiliteit is wel nodig, maar biedt met name op de korte termijn verlichting.”
Het wordt steeds duidelijker dat niet alle uitbreidingen van het elektriciteitsnet tijdig kunnen worden gerealiseerd. NWEA kaartte al eerder het ‘maakbaarheidsgat’ aan: het verschil tussen wat volgens de scenario’s in 2030 aan netuitbreidingen zou moeten worden behaald om de klimaatdoelstellingen te halen en wat de netbeheerders kunnen realiseren. De minister heeft deze term overgenomen en neemt maatregelen om dit ‘maakbaarheidsgat’ te dichten.
Netbeheerders gaan meer perspectief en inzicht geven in de situatie van netcapaciteit op specifieke locaties. De eerste resultaten worden eind dit jaar verwacht. Daarnaast roept de minister netbeheerders op bij te dragen aan oplossingen die wél mogelijk zijn. NWEA denkt dat er op korte termijn nog veel meer mogelijk is met congestiemanagement, dan alleen het geven van meer inzicht en kijken wat mogelijk is. Vos: “Er zijn ook andere belangrijke oplossingen waar nog veel te weinig aandacht voor is, denk aan cable pooling, storingsreserve, verzwaren tenzij’ en RT-interface. We kunnen nog veel efficiënter en beter gebruikmaken van het net. Netbeheer is nu het grootste knelpunt in de energietransitie, wij kunnen leveren en werken graag samen om niet in 2050, maar in 2040 Nederland van 100% duurzame energie te voorzien.”
De industrie heeft een cruciale vliegwielfunctie in de energietransitie volgens minister Jetten. Voor de industrie moet het daarom voldoende haalbaar en aantrekkelijk zijn om flexibiliteit aan te bieden. “De industrie maakt de snelle uitrol van met name wind op zee mogelijk en dankzij de industrie kan het net vollediger benut worden. De vraag naar windstroom moet immers bij voorkeur gelijke tred houden met het aanbod.” Volgens Jetten is industriële flexibiliteit een voorwaarde om de komende jaren netcongestie landinwaarts te voorkomen, maar ook een cruciaal middel om de economische schade van de huidige congestieproblematiek te minimaliseren.
