Door de groei van duurzame energie in Nederland en het terug leveren van opgewekte elektriciteit aan het net worden de capaciteitsproblemen steeds groter. Op steeds meer plaatsen raakt het elektriciteitsnet vol en laat een aansluiting op het elektriciteitsnet regelmatig (lang) op zich wachten. Of een aansluiting op het net blijft zelfs helemaal uit. In Noord-Brabant en Limburg komt zelfs een voorlopige stop voor nieuwe bedrijven die een aansluiting willen op het elektriciteitsnet. Daar kun jij als ontwikkelaar, ondernemer of consument nadeel van ondervinden en schade door lijden.
Wat kun je doen als de netbeheerder je niet (tijdig) aansluit op het elektriciteitsnet? En welke alternatieven zijn er om niet afhankelijk te zijn van het elektriciteitsnet? Wij beantwoorden jouw vragen in deze blog.
Aansluiting binnen 18 weken
De netbeheerder is verplicht om iemand die daarom verzoekt aan te sluiten op het elektriciteitsnet (artikel 23 lid 1 E-wet). Deze aansluiting moet worden gerealiseerd binnen een redelijke termijn (artikel 23 lid 4 E-wet). Volgens de wet is de redelijke termijn in ieder geval verstreken wanneer de aansluiting niet binnen 18 weken is gerealiseerd. Dit geldt voor aansluitingen tot maximaal 10 megavoltampère (MVA).
Strikte toepassing aansluittermijn
Uit de bewoordingen van artikel 23 lid 4 E-wet volgt dat het gaat om een uiterste termijn. Daarnaast volgt uit relevante rechtspraak dat de aansluitplicht strikt wordt toegepast. Dat wil zeggen dat over het algemeen geen uitzondering bestaat op de aansluittermijn van 18 weken.
Strijd met het Unierecht
Mogelijk wordt de redelijke aansluittermijn van 18 weken binnenkort gewijzigd in een nieuwe, redelijke aansluittermijn. Artikel 23 lid 4 E-wet is namelijk in strijd met het Unierecht vastgesteld. Dat volgt uit de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 2 september 2021. Daarin overwoog het Hof dat het uitsluitend aan de onafhankelijke nationa le regulerende instantie (NRI) is om een aansluittermijn te regelen. In Nederland is dit aan de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Artikel 23 lid 4 E-wet (aansluittermijn) is echter niet door de ACM vastgesteld, maar door de wetgever. Hetgeen in strijd is met het Unierecht.
De ACM heeft laten weten dat zij met nieuwe, redelijke aansluittermijnen komt. Tot die tijd blijft de ACM uitgaan van de norm van een redelijke aansluittermijn uit de wet. Op dit moment wordt de termijn van 18 weken uit artikel 23 lid 4 E-wet nog gehanteerd. Als een nieuwe aansluittermijn wordt ingevoerd, brengen wij je daarvan op de hoogte in een nieuwe blog.
Als de netbeheerder niet binnen de termijn van 18 weken heeft voldaan aan de aansluitverplichting, levert dat in principe een tekortkoming in de aansluitverplichting op. Wat kun jij dan doen als aanvrager?
Nakoming vorderen
Allereerst kun je afdwingen dat de netbeheerder haar aansluitplicht nakomt (artikel 3:296 BW). Dit speelde in een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. De rechtbank oordeelde dat de netbeheerder tekortgeschoten was in haar aansluitplicht. Er waren namelijk al 79 weken verstreken, maar een aansluiting was nog altijd niet gerealiseerd.
Daarnaast kan je schade hebben geleden door de te late aansluiting op het elektriciteitsnet en de netbeheerder aansprakelijk te stellen voor die schade.
Maar let op: netbeheerders hanteren vaak een zogeheten exoneratiebeding in hun algemene voorwaarden. Dit is een beding waarin de netbeheerder aansprakelijkheid voor een te late aansluiting uitsluit. Een exoneratiebeding bemoeilijkt het verhaal van schade op een netbeheerder.
Mogelijkheid tot aansprakelijkheid ondanks exoneratie
Ondanks een exoneratiebeding biedt artikel 26a lid 5 E-wet voor jou als aanvrager wellicht nog een mogelijkheid om de netbeheerder toch aansprakelijk te stellen. In dit artikel wordt verwezen naar artikel 6:237 aanhef en onder f BW, waarin is bepaald dat een beding
“…dat de gebruiker of een derde geheel of ten dele bevrijdt van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding…”
wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn. Artikel 6:237 BW is van toepassing als het gaat om een verhouding tussen een consument en een professionele wederpartij (een bedrijf). Uit artikel 26a lid 5 E-wet volgt echter dat het ook van toepassing op afnemers die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf en beschikken over een aansluiting op een net met een totale maximale doorlaatwaarde van ten hoogste 3*80 A (artikel 95a lid 1 E-wet). Voldoe je hieraan, dan kun je een beroep doen op het vermoeden dat het exoneratiebeding onredelijk bezwarend is. Daarmee kun je de uitsluiting van aansprakelijkheid door de netbeheerder proberen te ontlopen.
Is het mogelijk een beroep te doen op dit vermoeden, dan is het aan de netbeheerder om dit vermoeden te weerleggen. Lukt dat niet en wordt aangenomen dat het beding onredelijk bezwarend is, dan is het beding vernietigbaar (artikel 6:233 BW).
Inmiddels zijn er innovatieve (tussen)oplossingen om niet afhankelijk te zijn van het net. Mocht een aansluiting op het net niet op de korte termijn te realiseren zijn, dan zijn er meerdere alternatieve die verdere congestie zouden kunnen voorkomen. Wij bespreken twee alternatieven waarvoor volgens ons meer aandacht moet zijn.
Batterijopslag
Een goed alternatief is het gebruiken van een batterijopslag. Met een batterijopslag kun je zelf opgewekte elektriciteit opslaan en op een later tijdstip gebruiken als er geen zon of wind is die zorgt voor opwekking van elektriciteit.
Het realiseren van een batterijopslag heeft twee grote voordelen. Allereerst ondervang je het probleem dat de aansluiting op het elektriciteitsnet lang duurt of zelfs niet eens mogelijk is vanwege de overbelasting van het net. Daarnaast is het voordeel van een batterijopslag dat je opgewekte elektriciteit die je niet meteen gebruikt, niet hoeft terug te leveren aan het net. Als je terug levert aan het net ontvang je vaak een beperkte vergoeding, waarna je weer duurdere elektriciteit van het net af moet halen op momenten waarop je daadwerkelijk elektriciteit nodig hebt. Met een batterijopslag sla je de elektriciteit die jij hebt opgewekt op en kun je deze gebruiken wanneer je elektriciteit nodig hebt. Een batterijopslag kan handig zijn voor grote zonneparken binnen congestiegebieden, maar bijvoorbeeld ook voor ondernemers of consumenten. Wij denken graag met je mee over juridische vragen over het realiseren van een batterijopslag.
Cable pooling
Voor (grootschalige) wind- en zonneparken kan cable pooling een uitkomst bieden. Bij elkaar in de buurt gelegen wind- en zonnepark delen dan één elektriciteitsaansluiting. Doordat de energiebronnen worden aangesloten op dezelfde netaansluiting, wordt de capaciteit van een elektriciteitskabel beter benut. Daarnaast gaat er ook nog eens minder energie verloren en is verzwaring van het elektriciteitsnet niet (altijd) nodig. Extra kosten voor een extra aansluiting zijn bij cable pooling niet aan de orde. Er wordt immers gebruikgemaakt van dezelfde aansluiting.
Cable pooling is een aantrekkelijke optie die leidt tot minder kosten en meer rendement. Wij beantwoorden graag vragen over cable pooling.
Je kunt kiezen voor een aansluiting op het elektriciteitsnet, maar je kunt ook voor een alternatief gaan. Een batterijopslag kan bijvoorbeeld een goed alternatief zijn voor aansluiting op het net. Als je toch kiest voor aansluiting op het net, kan het mogelijk ook uitkomst bieden om met de netbeheerder afspraken te maken over dynamisch terugleveren. De omvormer wordt dan anders afgesteld, zodat tijdens de pieken op het netwerk tijdelijk geen elektriciteit wordt teruggeleverd. Vervolgens kan na de piek wel weer elektriciteit worden teruggeleverd.
Kamerbrief congestie op het elektriciteitsnet in Limburg en Noord-Brabant
Brabant en Limburg: “Slot op elektriciteitsnetwerk onaanvaardbaar”
