De besprekingen over het coalitieakkoord zijn afgerond en overhandigd aan de Tweede Kamer. Wat staat hierin over het klimaatbeleid van de komende vier jaar, en daarna? Klimaatdoelen worden aangescherpt en een minister van Klimaat en Energie aangesteld. Een samenvatting van de afspraken uit het akkoord.
Om koploper in Europa te worden bij het tegengaan van klimaatverandering willen de partijen het doel voor 2030 aanscherpen naar ten minste 55% CO2 reductie ten opzichte van 1990. Dit is in overeenstemming met het opgehoogde doel in de Europese Klimaatwet. Daar bovenop wordt gesteld dat het beleid zich wil richten op een hogere opgave, wat neerkomt op circa 60% in 2030. Daarbij worden er ook doelen gesteld voor 2035, 70% reductie, en 2040, 80% reductie. Om deze lange termijndoelen te realiseren wordt onder andere het bouwen van kerncentrales genoemd.
Om dit in goede banen te leiden wordt er (in lijn met het advies van de Raad van State eerder dit jaar) een minister voor Klimaat en Energie aangesteld. Deze minister gaat de regie voeren over het beleid en het klimaatfonds. Dit fonds van 35 miljard euro voor de komende 10 jaar geldt als aanvulling op de huidige Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE++) en moet helpen om de benodigde energie-infrastructuur aan te leggen, groene industriepolitiek te verwezenlijken en de mobiliteit en gebouwde omgeving te verduurzamen.
Er wordt ook een onafhankelijke wetenschappelijke adviesraad ingesteld die het beleid beoordeelt en hierover adviseert. Daarbij wordt genoemd dat de uitvoeringskracht van het Rijk en de medeoverheden moet worden versterkt. Hoe, dat is nog niet duidelijk. Ook het tekort aan arbeidskracht komt aan bod: “Een randvoorwaarde voor een ambitieus klimaatbeleid is het hebben van voldoende vakmensen, nu maar ook op weg naar 2050. We gaan met onderwijsinstellingen, overheden, en sociale partners aan de slag om vakmensen op te leiden en, waar nodig, om of bij te scholen.” Aldus het akkoord.
Om de procedures voor de realisatie van nieuwe grootschalige energie-infrastructurele projecten te versnellen komt een aanpak vergelijkbaar met de Crisis- en Herstelwet (Chw).
De nieuwe regering stelt in het akkoord de ambitie te willen verhogen voor de industrie. Dit zal in de eerste instantie in de ETS-sectoren gebeuren, naast de verplichtingen uit het ‘Fit-for-55’-programma van de EU. Daarbij willen de partijen bindende maatwerkafspraken met de 10 tot 20 grootste uitstoters van broeikasgassen. Wederkerigheid wordt hierbij het uitgangspunt, dit betekent onder andere dat de overheid de nieuwe energie infrastructuur zal faciliteren.
Verder wordt er ingezet op het verhogen van de marginale heffing bovenop de ETS-prijs, investeren in onderzoek en innovatie van klimaat neutrale technologieën en het helpen van het mkb met verduurzamen. Ook willen de partijen milieucriminaliteit en milieurisico’s ‘steviger aanpakken’.
Toewerken naar een volledig klimaat neutrale energievoorziening na 2030 is het doel. Hiertoe wordt het aanbod van hernieuwbare energiebronnen (wind, zon, aardwarmte, groen gas en aquathermie) gestimuleerd. Ook wordt de productie en import van waterstof opgeschaald. Biomassa willen de partijen zo snel mogelijk afschalen, rekening houdend met de kosteneffectiviteit. Hierbij is alleen gebruik van houtige biomassa uit de EU toegestaan, om de duurzaamheid te kunnen waarborgen.
Kernenergie kan een belangrijke rol gaan spelen als aanvulling op hernieuwbare energiebronnen. Daarom wordt hier belangrijk op ingezet. De kerncentrale in Borssele blijft langer open, en het kabinet is van plan stappen te nemen om twee nieuwe centrales te openen. Voor de komende vier jaar (tot en met 2026) is cumulatief 5 miljard euro begroot voor de bouw van deze centrales.
‘Verduurzaming van woningen leidt niet alleen tot minder uitstoot en een comfortabeler huis, maar ook tot een lagere energierekening’. Met een langjarig Nationaal Isolatieprogramma wil het kabinet, met middelen tot ten minste 2030, woningen sneller, slimmer en socialer isoleren. Er komt onder andere extra ondersteuning aan huishoudens met een laag- en middeninkomen. Ook voor verhuurders komen normen en positieve prikkels ter bevordering van de verduurzaming van huurwoningen.
In het gasnet komt een bijmengverplichting voor groen gas, en op wijkniveau wordt ingezet op de realisatie van duurzame warmtenetten.
Het kabinet schrijft dat in de mobiliteitssector sinds 1990 de uitstoot het minst is afgenomen, maar juist toegenomen. Het verminderen van de uitstoot is niet alleen belangrijk om de klimaatdoelen te kunnen halen, maar ook om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Elektrisch vervoer wordt gestimuleerd, zowel nieuw als de tweedehandsmarkt. Daarbij moet over stimulering worden voorkomen. In 2030 moeten alle nieuwe auto’s emissieloos zijn. Vanaf dat moment wil het kabinet een systeem van Betalen naar Gebruik voor alle automobiliteit vaststellen. De wetgeving hiervoor zal in deze kabinetsperiode vastgesteld worden.
Met betrekking tot luchtvaart ondersteunt het kabinet de belasting op kerosine op EU-niveau, wordt de vliegticketbelasting verhoogd en wil het kabinet inzetten op het verder verduurzamen van vliegtuigbrandstoffen. ‘Nederland kan daarin voorloper zijn.’ Aldus het akkoord.
Opvallend is verder dat het kabinet afspraken met het bedrijfsleven en overheden wil maken om thuiswerken te blijven stimuleren.
‘De watersnood in Limburg heeft ons deze zomer opnieuw stevig met de neus op de feiten gedrukt: klimaatverandering is hier en nu en treft ook ons eigen land. Naast klimaatmitigatie moeten we daarom ook hard aan de slag met klimaatadaptatie.’
Om de uitvoering van het Nationale Deltaprogramma te versnellen willen de partijen extra investeren in het Deltafonds. Er komen daarbij speciale middelen beschikbaar om de beekdalen in onder andere Limburg beter te beschermen.
Het kabinet wil toewerken naar vernieuwde deltabeslissingen voor een waterveilig land. Water en bodem moeten sturend worden bij ruimtelijke planvorming, waterschappen worden eerder betrokken en de watertoets krijgt een dwingend karakter.
Coalitieakkoord 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'
Coalitieakkoord tussen VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Het akkoord, met de titel 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst', is op 15 december 2021 gepresenteerd.
Budgettaire bijlage coalitieakkoord 2021-2025
In de budgettaire bijlage zijn de effecten van het coalitieakkoord 2021-2025 op de overheidsfinanciën terug te vinden.
Op naar 17 maart : klimaat in de verkiezingsprogramma’s - deel 1
VVD, D66, PvdA
Op naar 17 maart: klimaat in de verkiezingsprogramma’s - deel 2
ChristenUnie, GroenLinks, PVV
Op naar 17 maart: klimaat in de verkiezingsprogramma’s – deel 3
CDA, PvdD, SP
