Als we nu geen werk maken van het verduurzamen van de windmolens, lopen we het gevaar dat duurzame energieproductie ons opzadelt met een groot afvalprobleem. Windmolenfabrikanten kunnen een voortrekkersrol op zich nemen door de levensloop van turbinebladen opnieuw te ontwerpen en miljoenen tonnen afval te transformeren naar nieuwe mogelijkheden.
Windturbines dragen bij aan een schonere energievoorziening, maar creëren tegelijkertijd een groeiende berg afval. Het aantal windmolens zal de komende jaren explosief groeien: in Europa zal op zee in 2030 circa 135 gigawatt aan windturbines staan en in Nederland zullen in datzelfde jaar bijna tien keer zo veel windmolens staan als eind 2021, met afmetingen tot 260 meter en wieken van 107 meter. Ter vergelijking: de domtoren is 112 meter hoog. Dat is goed nieuws voor de groene energievoorziening, maar dreigt ook een groot afvalprobleem te veroorzaken: aan het einde van hun levensduur van 25 jaar belanden de bladen van de molens op de schroothoop.
Het materiaal van windturbinebladen is weliswaar inert en veroorzaakt zodoende geen grote milieuschade door bijvoorbeeld lekken, maar de ruimte, transport en logistiek zijn een snel groeiend probleem. Elk jaar telt dat in Europa alleen al op tot ongeveer 4 miljoen ton, tot een totaal van 570 miljoen ton aan turbinebladafval in 2030. Momenteel worden de wieken onder de grond begraven. Een klein deel wordt omgevormd tot cement in een proces dat de vezels van de turbine uit elkaar laat vallen. Echter, dit 'downcyclen' tot een eenvoudig product tijdens een vervuilend productieproces voldoet niet aan de groeiende behoefte aan duurzamere oplossingen. De vraag is: hoe kunnen we dit veranderen?
De oplossing ligt in een nieuw denkmodel: waarbij fabrikanten al op de tekentafel gaa nadenken wat een windturbine in de loop der tijd kan worden. Hoe kunnen de materialen in, bijvoorbeeld, een rotorblad, zo goed mogelijk worden ingezet na gebruik van de windturbine. We moeten hierover nadenken tijdens het ontwerpproces. Een chemisch recyclingproces kan zorgen voor hoogwaardige materialen die door verschillende partijen kunnen worden hergebruikt.
Voor een windmolenfabrikant kan het onder bepaalde voorwaarden aantrekkelijk zijn om deze route te nemen. Naast het duidelijke klimaatvoordeel en het potentiële voordeel voor het onderwaterleven, kan het de reputatie van de fabrikant versterken door proactief in te zetten op duurzaamheid, en kunnen zij voorsorteren op strengere eisen van overheden. Fabrikanten zullen de volledige levenscyclus van de turbine moeten herzien, inclusief het einde van de levensduur en daarna. Fabrikanten moeten zorgen voor 'upcycling' in plaats van 'downcycling' via chemische recyclingprocessen.
Bovendien kunnen strengere eisen in productieprocessen en een langere levensduur ervoor zorgen dat de waarde van de turbine gedurende zijn hele levensduur wordt behouden. Leg de verantwoordelijkheid bij de klanten om beter te weten wat er in windturbinebladen zit. Dat kan via het concept van levensduureigenaarschap: een eigenaar is niet alleen eigenaar van het product, maar heeft ook een belang in de oplossing die ervoor gekozen wordt aan het einde van de levensduur (denk aan statiegeld op flessen: een koper van een fles heeft belang bij het op de juiste manier terug inleveren van de fles). Ook kunnen het delen van intellectueel eigendom en transparantie aangemoedigd worden.
Zo voelen de fabrikanten van de windturbines de verantwoordelijkheid om volledige transparantie te bieden en te investeren in duurzamere processen. Voor klanten is het waardevol om inzicht te vragen in welke materialen precies in een windturbineblad zitten. Dit kan helpen om eventuele reputatieschade te voorkomen en betere keuzes te maken voor de toekomst. Daarnaast heeft ook de overheid een rol te spelen. Door het meten van meer dan alleen euro's per kW uur en door te eisen dat windturbines alleen worden geplaatst als ze kunnen worden gerecycled, kunnen ze innovatieve methoden stimuleren en het gebruik van gerecyclede materialen bevorderen.
Op deze manier is het mogelijk om een grootschalig afvalprobleem om te zetten in een grootschalige grondstoffenkans. De verlenging van de levensduur samen met selectiemethoden voor recycling kunnen een belangrijke rol spelen in het realiseren van dit potentieel.
